Reklama

orientalizm

1) Wznaczeniu węższym zjawisko jęz.: wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa zapożyczone gł. zjęz. tureckiego, obecne wjęz. pol. już wXV w. (np. bachmat, orda), wXVII w. zapożyczenia zjęz. Tatarów krymskich oraz arabskie, perskie, ormiańskie, np. wojskowe: arkan, basałyk, jasyr; kultury obyczajowej: atłas, bisior, karmazyn; świadomie je wykorzystywał H. Sienkiewicz wTrylogii. 2) Wznaczeniu szerszym forma egzotyzmu obecna już wutworze średniowiecznym Żywot Barlaama iJozafata. O. zafascynował lit. romantyczną (XIX w.), uźródeł był rozwój filologii orientalnych na Uniwersytecie im. Stefana Batorego wWilnie; zapanowała moda na orient wlit., warchitekturze, dekoracji wnętrz, stroju. Ośrodkiem zainteresowania o. były Puławy, tu A.K. Czartoryski zgromadził bogatą bibliotekę orientalistyczną. Liczne podróże na Wschód dla romantyków były duchową podróżą wewnętrzną, także poznawczą iedukacyjną, jak np. Podróże po starożytnym świecie W. Wężyka (1848). Do o. nawiązywali m.in.: G. Byron (Wędrówki Childe Harolda), J.W. Goethe (Dywan Zachodu iWschodu), Nerval (Podróż na Wschód), F. Schlegel. Pol. o. XIX-wieczny reprezentowały Farys, Szanfary, Sonety krymskie A. Mickiewicza, Podróż zNeapolu do Ziemi Świętej J. Słowackiego, Agaj Han Z. Krasińskiego, Kleopatra C. Norwida. Ponadto wkulturze pol. istniała długa tradycja o. sarmackiego, do którego romantycy nawiązywali, np. przez postać legendę: W. Rzewuskiego - Emira, M. Czajkowskiego - Sadyka Paszę. Transpozycją o. sarmackiego był również pejzaż kresów dawnej Rzeczypospolitej szlacheckiej wMarii A. Malczewskiego, Mazepie, Śnie srebrnym Salomei J. Słowackiego. Orientalna filozofia inspirowała również twórców Młodej Polski, m.in. T.Micińskiego, A. Langego, B. Leśmiana.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama