(1881-1973)
malarz, rzeźbiarz, grafik hiszp., jeden znajwybitniejszych artystów XX w., którego twórczość znacząco wpłynęła na przeobrażenia sztuki współcz. P. miał znakomity warsztat iumiejętności techniczne dotyczące rysunku, grafiki, wielu technik malarskich irzeźby. Kiedy w1900 r. przybył do
Paryża, zafascynowała go twórczość H.Toulouse-Lautreca isymbolistów; na Montmartrze zamieszkał w1904 r., poznał wielu artystów ipisarzy; zaprzyjaźnił się z G. Apollinaire’em. Po II wojnie światowej sympatyzował zruchami lewicowymi - brał udział wKongresie Obrońców Pokoju w1948 we Wrocławiu. Po pierwszym kontakcie ze sztuką franc. ukształtował swój indywidualny styl - okres błękitny (1901-05): prace ochłodnym melancholijnym klimacie, ozimnej kolorystyce przedstawiające najczęściej ludzi biednych (np. Życie, Stary gitarzysta, Prasowaczka). Wokresie różowym (1905-06) malował Kuglarzy, Rodzinę arlekina, Dziewczynę na kuli. Poznając rzeźbę afrykańską isztukę P. Czanne’a skonkretyzował swoje poszukiwania na analizie przestrzeni iform wniej zawartych. Wtedy powstały pierwsze prace deformujące bryłę iprzestrzeń, np. Panny zAwinionu (1906-07) zapowiadające kubistyczne zainteresowania P. ( kubizm), które pogłębił pracując od 1909 r. z G. Brakiem nad rozbiciem strukturalnym przedmiotu. Np. wPortrecie Amboise’a Vollarda drobne formy geometryczne ułatwiają analizę struktury zróżnych stron, co wnastępstwie doprowadziło P. do granic abstrakcji, kiedy sięgnął po collage, tworząc cykl prac realistycznych iklasycyzujących. Współpracował także z J. Cocteau pomagając wprzygotowaniu Parad przez Balety Rosyjskie Diagilewa. Wnastępnym okresie twórczości P. tworzy zdeformowane obrazy irysunki postaci ludzkich osilnej ekspresji, np. Taniec, Głowa kobiety, oraz rzeźby, np. Głowa byka. Wlatach 30. powstają znakomite cykle prac P., m.in. Minotauromachia oraz słynny obraz związany zwojną domową wHiszpanii Guernica (przeznaczony do pawilonu hiszp. na
Wystawę Światową wParyżu w1937). P.tworzył także portrety, martwe natury, kompozycje ścienne, np. Wojna ipokój. Był artystą niezwykle płodnym, jego sztuka burzyła konwencje ikanony, podlegała wielu przemianom; poszukiwał iodkrywał, wyznaczał nowe drogi dla sztuki współcz., ajednocześnie (poza kubizmem) jego twórczość nie podlega systematyce, nie mieści się wkierunkach czy prądach. Muzea poświęcone twórczości P. znajdują się wBarcelonie iw Paryżu.