Reklama

pieśń

1) Wznaczeniu węższym synonim utworu lirycznego, związanego zmuzyką, muzycznością, najczęściej jako tekst śpiewany przy akompaniamencie muzyki, tańca, często wykonywany wraz zchórem. 2) Gatunek poezji lirycznej ukształtowany pod wpływem chóralnej liryki gr. (np. utworów Anakreonta) irzym. ( Horacego), która była przez wiele wieków wzorem dla poetów europ. (np. wpoezji średniowiecznej trubadurów, truwerów, minnesingerów, goliardów) itakże polskich (np. Carmina Horacego wpoezji J. Kochanowskiego). Genetyczny związek pieśni zmuzyką wpłynął na ukształtowanie cech tego gat.: p. stroficzna, wyraziście muzyczna, zrytmizowana dzięki refrenowi, paralelizmom intonacyjnym, składniowym, leksykalnym; wtradycji lit. p.wykształciła ze względu na określoną sytuację liryczną itemat odmiany gatunkowe, m.in. ludowe (np. Pieśń oNibelungach), miłosne (np. bibl. Pieśń nad pieśniami, ST; cykl Carmina burana C.Orffa), poranne iwieczorne (np. Kiedy ranne wstają zorze…, Wszystkie nasze dzienne sprawy… F. Karpińskiego), pasyjne (np. Gorzkie żale), maryjne (np.Stabat Mater dolorosa), sobótkowe (np. cykl J. Kochanowskiego Pieśń świętojańska oSobótce), biesiadne (np. Kurdesz F. Bohomolca; Pieśń filaretów A.Mickiewicza), łowieckie (Pojedziemy na łów...), powitalne ipożegnalne (np. "Trudna rada wtej mierze, przyjdzie się rozjechać…" Kochanowskiego), patriotyczne (np. Marsz, marsz Polonia…), legionowe (np. My, Pierwsza Brygada), pochwalne (np. Pieśń Stefanowi Batoremu… M. Sępa-Szarzyńskiego), rewolucyjne (np. Warszawianka zmuzyką K.Kurpińskiego), żołnierskie (np. Idzie żołnierz borem, lasem…), partyzanckie (np. Rozszumiały się wierzby płaczące…). Wg kryterium poetyckości isamodzielności gatunku na przestrzeni epok lit. (np. hymn, śpiew historyczny, dumka, elegia, oda, ballada, romans, kolędy) aż do współcz. p. przywołanej już tylko wtytule; interesujące są m.in. Pieśni J. Kochanowskiego, Pieśni nabożne F. Karpińskiego, Śpiewy historyczne J. Ursyna Niemcewicza, Chorał K. Ujejskiego, Pieśni K. I. Gałczyńskiego.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama