zespół pałacowo-parkowy nazywany Nową Arkadią. Rezydencję wybudował w latach 1676-79 S.H. Lubomirski wg projektu Tylmana z Gameren. Pałac został następnie przebudowany przez miejscowego architekta Ch.P. Aignera na polecenie nowych właścicieli Czartoryskich, którzy przenieśli do P. swą siedzibę rodową. Parkowi na opadającej ku Wiśle skarpie księżna I. Czartoryska nadała formę romantycznego ogrodu w stylu ang., wypełnionego budowlami, sztucznymi ruinami, grotami, głazami. W starannie zaprojektowanym parku rosły lipy, klony, dęby, graby, modrzewie, świerki, egzotyczne robinie i korkowce. W skład zespołu wchodziły: Świątynia Sybilli, rotunda otoczona kolumnami - niegdyś "Świątynia Pamięci" - w której księżna gromadziła zbiory pierwszego w Polsce muzeum pamiątek narod. dolną salę w całości poświęcając ks. J. Poniatowskiemu. Nad wejściem umieszczono sentencję "Przeszłość przyszłości"; Domek Gotycki, w którego ściany zewnętrzne zostały wmurowane kawałki starożytnych budowli i rzeźb; tu księżna gromadziła zbiory sztuki, np. dzieła Leonarda da Vinci, Rembrandta, Rafaela, osobliwości i pamiątki, np. włosy Napoleona, krzesło Szekspira. Nieopodal Domku do oranżerii prowadzi "aleja gotycka", w której gałęzie lip ukształtowane były w ostrołuki. W parku znajdują się również Domek Grecki, Brama Rzymska w formie sztucznych ruin, Domek Chiński. P. były obok Warszawy najważniejszym ośrodkiem kulturalnym i lit. epoki stanisławowskiej. Zob. też Arkadia k. Nieborowa, założenia ogrodowo-pałacowe.
- PUŁAWY, miasto powiatowe w ,...
- Puławy, miasto wpd.-wsch. Polsce...
- SYBILLI ŚWIĄTYNIA W PUŁAWACH, klasycystyczny (wzorowany...