miasto powiatowe w woj. lubelskim, na skraju Płaskowyżu Nałęczowskiego i Doliny Środk. Wisły, nad Wisłą; 1784-1831 rezydencja Czartoryskich - centrum kultury (działali tu m.in. F. Karpiński, F.D. Kniaźnin, M. Wirtemberska), nauki i życia polit.; po konfiskacie dóbr w wyniku powstania listopadowego zbiory sztuki częściowo wywieziono (stały się zaczątkiem Muzeum Czartoryskich w Krakowie), resztę zagrabili Rosjanie; 1846–1975 i od 1999 siedziba powiatu; od 1906 prawa miejskie; 50,3 tys. mieszk. (2002); ośr. przem. chem. (Zakłady Azotowe "Puławy" uruchomione 1966); przem. spoż., mat. bud., odzieżowy, drzewny, metalowy (konstrukcje stalowe), zakłady bawełniane; instytuty naukowe, w tym od 1869 Inst. Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa; przystań żeglugi śródlądowej; klasycystycznoromantyczny zespół pałacowy Lubomirskich, później Czartoryskich (XVII-XIX w.) z pałacem Marynki, Świątynią Sybilli, Domkiem Gotyckim (zaprojektowanym jako muzeum, pierwsze na ziemiach pol.), romantycznym parkiem w stylu ang. urządzonym przez Izabellę Czartoryską (wg projektów J. Savage'a, J.P. Norblina, W. Jaszczołda, Aignera) z Bramą Rzymską, Domkiem Greckim, Domkiem Żółtym, Domkiem Chińskim, sarkofagami rodzinnymi, pawilonami parkowymi, altanami itp.; kościół z pocz. XVIII w., karczma z końca XVIII w., dworki i wille z XIX w.
NEOGOTYK, KLASYCYZM STANISŁAWOWSKI, CZARTORYSKA Izabela z Flemmingów, INSTYTUT GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO I LEŚNICTWA, UPRAWA ROLI, WISŁA, PAŁAC, POLSKA. SZTUKA. KLASYCYZM, GOŁĄB, OGRODOWA SZTUKA
- Puławy, zespół pałacowo-parkowy...
- Puławy, miasto wpd.-wsch. Polsce...
- SYBILLI ŚWIĄTYNIA W PUŁAWACH, klasycystyczny (wzorowany...