(1483-1520)
wł. malarz, architekt, rzeźbiarz, jeden z najwybitniejszych artystów dojrzałego renesansu we Włoszech, uczeń Perugina; malarz papieży Juliusza II i Leona X. Tworzył najpierw we Florencji, później w Rzymie, gdzie kierował (po śmierci D. Bramantego) budową bazyliki Św. Piotra. Projektował architekturę kościoła S. Eligio del Popolo, Willi Madoma, pałacu Pandolfini we Florencji. Malował m.in. freski w apartamentach papieskich Watykanu (Stanza dell Segnatura), np. Szkoła Ateńska, Wypędzenie Heliodora ze świątyni; freski w Willi Farnesina Triumf Galatei; liczne obrazy religijne, np. Zaślubiny Marii - Sposalizio, Złożenie do grobu, Madonna Sykstyńska, Madonna dell Sedia, Madonna del Granduca. W postaciach Madonn stworzył ideał postaci kobiecej, za modelki służyły mu miejscowe piękności. Był autorem licznych portretów m.in. księcia Urbino, B. Castiglione, Juliusza II, Leona X z kardynałami, G. Mediciego, L. Rossiego; portretu La Fornarina ("Piekareczka") przedstawiającego jego długoletnią modelkę i przyjaciółkę; także portretu B. d’Este z Ferrary i innych. Projektował też kartony do arrasów. R. był mistrzem równowagi między formą i tematem oraz harmonijnych rozwiązań kompozycyjnych i stylistycznych, np. jedno z ostatnich jego dzieł Przemienienie Pańskie ukazuje, jaką rolę w strukturze kompozycji odgrywa każdy detal, każda postać. Stworzył styl monumentalny, wyrafinowany, a jednocześnie idealnie harmonijny z doskonałością formy, rysunku i kompozycji. Sztuka R. reprezentuje końcowy najbogatszy, najdoskonalszy i najbardziej złożony kształt XV-wiecznego humanizmu wł. tuż przed nadejściem manieryzmu.
- Rafael, właśc. Raffaelo Santi, (1483-1520)
- RAFAEL, właśc. Raffaelo Santi...
- LOGGIE RAFAELA, (trakt wsch. II piętra)...