(1828-1910)
ros. pisarz imyśliciel, moralista, uczestnik wojny krymskiej, arystokrata owielkim społecznikowskim nastawieniu ipełnym sprzeczności światopoglądzie, właściciel Jasnej Polany, postać wyjątkowa imonumentalna nie tylko pod względem fizycznym, ale przede wszystkim twórczym. Zadebiutował autobiograficzną trylogią, na którą składają się tomy Dzieciństwo (1852), Lata chłopięce (1854) iMłodość (1857). Przeżycia krymskie stały się inspiracją utworu otematyce wojennej Opowiadania sewastopolskie (1855-56). Wczesne zainteresowania społ. T. znalazły wyraz m.in. wopowiadaniach Poranek ziemianina (1856) iDwaj huzarzy (1856). Wlit. światowej jest znany jako autor arcydzieła Wojna ipokój (t. 1-3, 1863-69), epopei zczasów napoleońskich, łączącej doświadczenia europ. powieści hist., psychologicznej ispoł.-obyczajowej. Arcydziełem jest również następna powieść psychologiczna Anna Karenina (1873-77), wktórej autor podjął istotne kwestie społ. ietyczne, znaczelnym dla tego utworu problemem prawa człowieka do osobistego szczęścia. Pod koniec życia pisarz sformułował doktrynę niesprzeciwiania się złu przemocą isamodoskonalenia moralnego. Ztego okresu pochodzi Zmartwychwstanie (1889-99), swoiste credo filoz. iartystyczne, zawierające też krytykę instytucji państwowych iCerkwi, za co w1901 został obłożony ekskomuniką. Postulat sztuki moralistycznej zawarł wtomie Co to jest sztuka (1898). Publicystyka polit. T. to m.in. rozprawy Niewolnictwo naszych czasów (1901) iNie mogę milczeć (1908). Na ogromny dorobek pisarski składają się oprócz tego opowieści Śmierć Iwana Iljicza (1886), Sonata Kreutzerowska (1889), Ojciec Sergiusz (1890), opowiadanie Za co? (1906) oraz utwory dramatyczne Potęga ciemnoty (1887), Płody edukacji (1891) iŻywy trup (1900).
- Tołstoj Lew, (1828-1910)
- TOŁSTOJ, Lew N., hrabia (1828-1910)...
- TOŁSTOJ, Aleksiej K., hrabia (1817-75)...