(1840-1902)
pisarz franc., teoretyk igłówny przedstawiciel naturalizmu, twórca powieści tego nurtu lit. Początki jego twórczości mają jeszcze inspiracje romantyczne, np. Opowieści dla Ninon (1864), Spowiedź Klaudiusza (1865), ale już powieści Teresa Raquin (1867) iMagdalena Frat (1868) są naturalistyczne. Do wczesnego okresu twórczości Z. należy również publicystyka zebrana wtomie Moje nienawiści (1866), wktórej m.in. dał zarys teorii naturalizmu idefinicję dzieła sztuki, określając je jako "skrawek natury widziany przez pryzmat temperamentu". Znaczną część życia poświęcił pracy nad 20-tomowym cyklem epickim, stanowiącym wielki historyczny dokument epoki Rougon-Macquartowie. Historia naturalna ispołeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa (1871-93), wktórego skład wchodzą jego najlepsze powieści, m.in. Brzuch Paryża (1873), Wmatni (1877), Nana (1880), Kuchenne schody (1882), Germinal (1885), Ziemia (1887), Bestia ludzka (1890), Pieniądz (1891), Klęska (1892), Doktor Pascal (1893). Następny cykl powieściowy zatytułował Trzy miasta, poszczególne zaś tomy Lourdes (1894), Rzym (1896), Paryż (1898). Ewolucja poglądów społ.-polit. pisarza, zbliżających się wlatach 90. ku socjalizmowi utopijnemu, znalazła odzwierciedlenie wtrzecim cyklu powieściowym Cztery Ewangelie, na który składają się tomy Płodność (1899), Prawda (1901), Praca (1903), pisanie ostatniego tomu Sprawiedliwość przerwała śmierć autora. Wydał ponadto teoretyczną rozprawę Powieść eksperymentalna (1880), pracę dotyczącą teorii naturalizmu Powieściopisarze naturaliści (1881) oraz opublikował głośny artykuł wobronie Dreyfusa Oskarżam (1898). Twórczość Z. wywarła znaczny wpływ na XX-wiecznych twórców amer. ieurop., wnaszej literaturze jej wpływy są wyraźne m.in. wpisarstwie G. Zapolskiej.