złożona substancja (białko związane z wielocukrami) wydzielana przez komórki jajowe zwierząt, ułatwiająca zapłodnienie; wydzielona po raz pierwszy 1912 z osłonek jaj jeżowców; działa na plemniki, aktywizując ich ruch, powodując przyklejanie się do błony jajowej; f. jest charakterystyczna dla każdego gatunku, łącząc się z odpowiednimi receptorami chem. na powierzchni plemnika; działanie f. jest częściowo neutralizowane przez antyfertylizynę.
- plemnik, (spermatozoid)