toksyczne substancje białkowe wydzielane przez gruczoły jadowe zwierząt (np. węże, owady, pajęczaki); działanie j.z. może być uśmiercające lub obezwładniające; j.z. wspomagane przez enzymy działają na system nerwowy ofiary lub na układ krwionośny; wywołują różnego rodzaju reakcje organizmu, np. martwicę tkanek, zmiany w składzie chem. krwi, zaburzenia jej krzepliwości.
- SUROWICE ODPORNOŚCIOWE, surowice krwi zawierające...
- HEMOLIZA, niszczenie i rozpad krwinek...
- KLOSTRIDIUM, ( Clostridium )