(ang. Instrument for Structural Policies for Pre-Accession, ISPA) – fundusz ustanowiony rozporządzeniem Rady Unii Europejskiej 1267/1999 z 21 czerwca 1999 skierowany na osiąganie przez kraje kandydujące wspólnotowych standardów w zakresie transportu i ochrony środowiska. Jest formą programu przedakcesyjnego Unii Europejskiej. Inwestycje muszą być zgodne ze standardami UE w zakresie ochrony środowiska i transportu oraz zbieżne z celami zawartymi w Partnerstwie dla Członkostwa oraz w Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa. Do podstawowych celów ISPA należy pomoc w zwalczaniu problemów zanieczyszczenia wód i powietrza, utylizacji odpadów, wdrażaniu wspólnotowego prawa ochrony środowiska, rozwoju infrastruktury transportowej, zintegrowaniu systemów kandydujących z infrastrukturą krajów członkowskich, budowie transeuropejskiej sieci transportowej. Podział środków w ramach programu na kraje kandydujące odbywa się wg następujących kryteriów: liczby mieszkańców kraju, produktu narodowego brutto na jednego mieszkańca oraz powierzchni kraju. Pomoc Wspólnoty może przybrać jedną z form: bezpośredniej pomocy bezzwrotnej, pomocy zwrotnej, dofinansowania spłaty odsetek kredytu, funduszu gwarancyjnego lub udziału kapitałowego. Komisja Europejska przyjęła zasadę, że wielkość inwestycji ubiegających się o finansowanie w ramach funduszu musi być na tyle duża, aby zauważyć jej wpływ na sferę ochrony środowiska i sieci transportowej. Dlatego też całościowy koszt jednego przedsięwzięcia nie może być niższy niż 5 mln euro. Propozycje finansowania przedsięwzięć w dziedzinie transportu może składać tylko administracja centralna, w przypadku Polski Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad i PKP Polskie Linie Kolejowe SA. W dziedzinie ochrony środowiska projekty mogą przedkładać samorządy lub związki samorządowe. Wnioski o finansowanie z funduszu składane są do Ministerstwa Środowiska oraz Ministerstwa Transportu, ich weryfikacją zajmuje się Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz Departament Finansowania Infrastruktury. Ogólną koordynację zapewnia Urząd Komitetu Integracji Europejskiej. Ostatecznym wyborem wniosków przeznaczonych do finansowania zajmuje się Komisja Europejska przez tzw. ISPA Management Committee (Komitet Zarządzający ISPA). Wsparcie z funduszu ISPA może przyjąć formę: dotacji, pomocy zwrotnej, dofinansowania spłat kredytu (odsetki) lub funduszu gwarancyjnego. Pomoc w ramach ISPA może być również przyznawana na ekspertyzy oraz działania informacyjne. Zgodnie z zasadą subsydiarności dofinansowanie z funduszu pokrywa do 75% udziału wszystkich środków publicznych. W związku z tym konieczne jest współfinansowanie ze strony podmiotów krajowych (fundusze ekologiczne, budżety lokalne, budżet państwa, środki własne inwestora). Na 2000–06 budżet programu ISPA wynosi 1,04 mld euro rocznie, z tego wielkość wsparcia dla Polski wynosi około 312– 384 mln euro rocznie. Zob. też PHARE, SAPARD.
Przedakcesyjny Instrument Polityki Strukturalnej
Słownik Unii Europejskiej