– Republika Słowacka (Slovenska Republika), państwo w Europie Środkowo-Wschodniej, graniczące z Polską, Ukrainą, Węgrami, Austrią. Pow. 49,036 tys. km2, ludność 5,5 mln, w tym 10,6% mniejszości węgierskiej. Stolica – Bratysława. S. wchodziła od XI w. w skład Węgier, a po I wojnie światowej – Czechosłowacji. Fakt nieuwzględnienia przez Czechów żądań pełnej autonomii w ramach federacji powodował napięcia w kraju, zaowocował też opowiedzeniem się Słowaków pod wodzą księdza Tiso za hitlerowskimi Niemcami i utworzeniem satelickiego państwa w czasie II wojny światowej. Po jej zakończeniu S. ponownie stała się częścią Czechosłowacji, jednak dopiero od 1969 struktura federalna tego kraju zaczęła zapewniać Słowakom równorzędne prawa, przy czym dążenia niepodległościowe były zdecydowanie tłumione. Po „aksamitnej rewolucji” odżyły one z nową siłą. Po raz pierwszy publicznie zażądano suwerenności S. podczas manifestacji z 8 czerwca 1991. Słowacka Rada Narodowa 17 lipca 1992 przyjęła deklarację suwerenności, a 1 września – konstytucję, 25 listopada Zgromadzenie Federalne podjęło decyzję o podziale państwa. S. została republiką parlamentarną, formalnie w pełni demokratyczną, z zachowanym pluralizmem partyjnym. Jednocześnie stanęła w obliczu poważnych problemów gospodarczych w związku z brakiem na jej terenie rozwiniętego przemysłu poza zbrojeniowym, który nie był dostosowany do wymogów zachodniego rynku, ubogim rolnictwem. Ale najpoważniejszym problemem stała się niestabilność życia politycznego oraz zahamowanie procesu reform demokratycznych przez gabinet Vladimira Mečiara utworzony w 1994. Dodatkowym problemem jest aż 13% mniejszość węgierska, dyskryminowana bardziej, niż gdy u władzy znajdowała się Słowacka Partia Narodowa, podnosząca hasła nacjonalistyczne. W efekcie S., choć jej wskaźniki gospodarcze były dobre, została odrzucona w avis Komisji Europejskiej (1997) jako kandydat do negocjacji w sprawie członkostwa z Unią Europejską. Nie objęło jej także poszerzanie NATO, przy czym referendum w samej S. wykazało również brak zainteresowania jej obywateli tym członkostwem. We wrześniu 1998 w wyborach zwyciężyła koalicja demokratyczno-socjalistyczna. Premier M. Dziurinda wprowadził do rządu przedstawicieli mniejszości węgierskiej, zadeklarował gotowość wstąpienia S. do NATO (zaproszona do członkostwa w 2002) i UE (zakończyła negocjacje w 2002). S. jest członkiem Grupy Wyszehradzkiej, CEFTA, Inicjatywy Środkowoeuropejskiej, Rady Europy i ONZ. Od 1 maja 2004 w UE.
Słowacja
Słownik Unii Europejskiej