– inaczej umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotą Europejską i ich państwami członkowskimi, były zawierane od 1991 z krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Mają umożliwić tym państwom uczestnictwo w procesie integracji europejskiej. M.in. przewidują utworzenie strefy wolnego handlu dla produktów przemysłowych na dziesięć lat, usuwają ograniczenia w wymianie towarowej szybciej ze strony Unii Europejskiej niż krajów partnerskich, tworzą podstawy pomocy finansowej i technicznej w ramach funduszu PHARE. Układy te zawarło dziesięć państw regionu: Polska i Węgry (1991), Bułgaria, Rumunia (1992), Czechy, Słowacja (1993), Litwa, Estonia, Łotwa (1995), Słowenia (1996). Stanowiły wstępny krok do złożenia przez nie wniosków o pełne członkostwo, podobnie jak to miało miejsce z innymi kandydatami, którzy w latach minionych rozpoczynali proces przystępowania do Wspólnoty Europejskiej.
- Układy Europejskie, umowy o stowarzyszeniu...
- EUROPEJSKI UKŁAD WALUTOWY, franc. L'Accord Monétaire...
- MAASTRICHT UKŁAD, Traktat o Unii Europejskiej...