, WNP (Sodrużestwo Niezawisimych Gosudarstw) – ugrupowanie obejmujące dwanaście państw, byłych republik radzieckich. Została zainicjowania 8 grudnia 1991 na spotkaniu w Białowieży przywódców Rosji, Ukrainy, Białorusi. Porozumienie to oznaczało w praktyce rozpad ZSRR. Umowa była otwarta na inne państwa powstające na jego terytorium. 13 grudnia skorzystały z tego: Kazachstan, Kirgizja, Tadżykistan, Turkmenia, Uzbekistan, a 21 grudnia: Azerbejdżan, Armenia, Mołdawia. Gruzja dołączyła 9 grudnia 1993. Poza WNP pozostały więc tylko kraje bałtyckie: Estonia, Litwa, Łotwa. Ratyfikacja umów została zakończona 8 kwietnia 1994 i od tej chwili WNP zaistniała w sposób formalny. Objęła ona obszar 23,8 mln km2, z liczbą 283 mln mieszkańców. Przyjęty z początkiem 1993 statut określił jej strukturę, której elementami są: Rada Szefów Państw, Rada Szefów Rządów, Rada Ministrów Spraw Zagranicznych, Rada Ministrów Obrony, Zgromadzenie Międzyparlamentarne, Trybunał Gospodarczy, Komisja Praw Człowieka i Komitet Koordynacyjno-Konsultacyjny ze stałym Sekretariatem jako organy techniczno-organizacyjne. W ramach WNP poszczególne kraje członkowskie zawierają dodatkowe umowy, np. 15 maja 1992 w Taszkiencie podpisano układ o zbiorowym bezpieczeństwie (Armenia, Kazachstan, Kirgizja, Rosja, Tadżykistan, Uzbekistan), do którego przystąpiły 24 grudnia 1993 Gruzja, Azerbejdżan, Białoruś. W tym samym roku kraje te podpisały układ o Unii Gospodarczej, poza tym powstała unia celna Rosji, Białorusi, Kazachstanu. Widać wyraźnie, że jak dotąd WNP nie stanowi spójnej struktury, a raczej forum ułatwiające realizację różnych interesów grupowych i państwowych. Dlatego też otwarte pozostaje pytanie, czym może stać się ten związek państw w przyszłości – podstawą integracji na wzór dzisiejszej Unii Europejskiej, konfederacją, luźnym politycznie obszarem wolnego rynku, forum konsultacji. Obecny stan WNP wskazuje na jeszcze jedną możliwość – jej rozpad, bowiem większość podpisanych umów pozostaje na papierze, a sprzeczności narastają. Z drugiej strony decyzje szczytu z 2002 wskazują na próbę usprawnienia mechanizmów i ustanowienia pełnej strefy wolnego handlu między uczestnikami, jak też podjęcia wspólnej walki z przestępczością zorganizowaną.
- Wspólnota Niepodległych Państw, twór czysto formalny.(...)
- Wspólnota Niepodległych Państw, WNP (Sodrużestwo Niezawisimych...
- WSPÓLNOTA NIEPODLEGŁYCH PAŃSTW, Sodrużestwo Niezawisimych...