Pochodzenia hebrajskiego, od Bar Nebuah (syn proroctwa). W Polsce używane od XI wieku w formach Barnaba, Barnabasz, Bernaba, Bernabasz. ZDROBNIENIA: Barnabuś, Nabuś. OBCE FORMY: Barnaby, Barnabas (ang.); Barnabe (fr.); Barnabas, Barnes (niem.); Varnava (ros., połud.-słow.).
NAZWISKA:
Barnaba, Barnabasz, Barnabiuk, Barnat, Barnas, Barnes, Bernaba, Bernabasz.
PATRON:
Św. Barnaba, przydomek Józefa, lewity z Cypru. Apostoł, jeden z najbliższych współpracowników św. Pawła. Działał w Antiochii i na Cyprze. Wymieniony jako autor Listu Barnaby, utworu chrześcijańskiego powstałego ok. 125 roku w Aleksandrii, odznaczającego się polemicznym nastawieniem do judaizmu, stosowaniem egzegezy alegor., zawierającego wykład zasad moralnych zilustrowanych obrazem 2 dróg oraz listę cnót i wad. (Wspomnienie 11 czerwca).Św. Barnaba (X–XI w.), męczennik pochodzenia włoskiego. Jeden z założycieli eremu benedyktyńskiego pod Międzyrzeczem. (Wspomnienie 13 listopada).
ZNANE POSTACIE:
Barnaba, chorąży kaliski (XIV w.). Barnaba, towarzysz św. Wojciecha w podróży misyjnej do Prus. Antoni Barnaba Jabłonowski, kasztelan krakowski (27 I 1732–4 IV 1799). Barnaba Gregorio Chiaramonti, papież Pius VII (14 IV 1740–20 VIII 1823).
PRZYSLOWIA:
Za duszę Barnaby i jego baby.
BARNABA
Wielka księga imion