najw. polskie muzea sztuki, utrzymywane i nadzorowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. MUZEUM NARODOWE W GDAŃSKU, zał. 1948 jako kontynuacja wcześniejszego (XIX w.) muzeum miejskiego, od 1970 pod obecną nazwą; w zbiorach polska sztuka średniowieczna i sztuka gdańska oraz malarstwo niderlandzkie (H. Memling); MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE, zał. 1879 (jako własność Krakowa, bezpośrednią inspiracją było podarowanie miastu przez H. Siemiradzkiego obrazu Pochodnie Nerona), 1950 upaństwowione; obejmuje ekspozycje: Kamienica Szołajskich (małopolska sztuka średniowieczna), Sukiennice (Galeria Narodowa malarstwa do XIX w. włącznie), Nowy Gmach (malarstwo i rzeźba XX w., wystawy czasowe), Dom Jana Matejki (dział biograficzny malarza), zbiory Czartoryskich (kolekcja malarstwa europejskiego z obrazami Leonarda da Vinci i Rembrandta), Oddział im. Emeryka Hutten-Czapskiego (numizmaty, medalierstwo), Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej – kolekcja sztuki wschodniej, gł. ze zbiorów F. Jasińskiego oraz Dom J. Mehoffera i Dom S. Wyspiańskiego; MUZEUM NARODOWE W POZNANIU, utworzone 1857 ze zbiorów Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich oraz Muzeum Okręgowego, od 1919 pod nazwą Muzeum Wielkopolskie, od 1950 pod obecną; bogate zbiory malarstwa dawnego, zwł. hiszp., niderlandzkiego, flamandzkiego i włoskiego, a także polskiego (J. Malczewski); m.in. oddziały Instrumentów Muzycznych, Rzemiosła Artystycznego oraz terenowe Muzeum w Rogalinie i Gołuchowie; MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE, powstałe 1945 jako miejskie, od 1950 Muzeum Pomorza Zachodniego, od 1970 pod obecną nazwą; zbiory dotyczące pradziejów Pomorza, średniowieczna sztuka cechowa, rzemiosło artystyczne, okazy z zakresu biologii morza, kolekcja modeli łodzi i statków (w tym wczesnośredniowiecznych), sztuka Afryki; MUZEUM NARODOWE W WARSZAWIE, zał. 1862 jako Muzeum Sztuk Pięknych, od 1916 pod obecną nazwą, od 1938 w obecnej siedzibie; podczas okupacji większa część zbiorów wywieziona do Niemiec, po wojnie rewindykowane; kolekcja sztuki staroż., w tym egipskiej (freski z Faras), zbiory malarstwa polskiego i zagranicznego, grafika, numizmaty, rzemiosło artystyczne; oddziały terenowe: Muzeum Dunikowskiego (Królikarnia), pałace w Wilanowie i w Łazienkach Królewskich, Muzeum im. Jerzego Dunin-Borkowskiego w Krośniewicach, Muzeum w Łowiczu, Muzeum w Nieborowie i Arkadii; MUZEUM NARODOWE WE WROCŁAWIU, powstałe 1947 jako Muzeum Państwowe, od 1950 Muzeum Śląskie, od 1970 obecna nazwa; zbiory sztuki śląskiej, malarstwo polskie i obce, rzeźba nowożytna, grafika, militaria, rzemiosło artystyczne, sfragistyka, archiwalia muzealne, rękopisy, starodruki; oddziałami są Muzeum Etnograficzne, Muzeum Panoramy Racławickiej, Składnica Muzealna w Lubiążu, Muzeum-Zamek w Bolkowie.
MUZEA, JASIEŃSKI, WILANÓW, MUZEUM CZARTORYSKICH
- POLSKIE MUZEUM NARODOWE W RAPPERSWILU, muzeum zał. 1870 przez...
- MUZEA, placówki gromadzące,...
- muzeum literackie, muzeum gromadzące, eksponujące...