łac. vis vitalis, franc. élan vital
pojęcie wprowadzone w XVII w. przez flamandzkiego lekarza J.B. van Helmonta; dotyczy niematerialnego czynnika powodującego rozwój organizmu od zapłodnionej komórki jajowej do postaci dorosłego osobnika, a następnie stymulującego wszystkie jego czynności życiowe; nawiązuje do arystotelesowskiego pojęcia entelechii; teorię s.ż. akceptowali zarówno zwolennicy preformacji (P. Gassendi, Ch. Bonnet), jak epigenezy (C.F. Wolff); w XX w. zwolennikiem jej był m.in. niem. embriolog H. Driesch; filozoficzny wymiar nadał pojęciu s.ż. H. Bergson, uznając ją za gł. przyczynę ewolucji organizmów; zanik s.ż. traktowano jako podstawową przyczynę wymierania pojedynczych organizmów, jak też całych gatunków; w chemii w s.ż. upatrywano zasadniczego czynnika powstawania związków org. (wytwarzać je mogły wyłącznie organizmy żywe); 1828 chemik niem. A.W.H. Kolbe otrzymał mocznik drogą syntezy związków org., co podważyło zasadność teorii siły życiowej.
- siła życiowa, niematerialna siła warunkująca...
- libido, (1) wpsychoanalizie popęd...
- firmy dalekowschodnie, relatywnie tania sila...