(Bison bonasus)
ssak z rodziny krętorogich; dł. ciała do 2,7 m, ogona 0,8 m, wys. w kłębie 1,8-1,95 m, waga 0,8-1 t, samice znacznie mniejsze; charakterystyczny wygląd nadają mu gęsta sierść (z długimi włosami rosnącymi wzdłuż brody, podgardla i na grzbiecie), krótkie rogi, krótka szyja ze zwisającą skórą (tzw. łałok) i ogon zakończony pędzlem włosów; roślinożerny (gł. trawy, rośliny zielne i liście, kora drzew); zamieszkuje stadnie (stare samce samotnie) wilgotne lasy, zwykle terytorium stada obejmuje ok. 600-1000 ha; po ok. 8,5-miesięcznej ciąży samica rodzi zwykle 1 młode; występował pierwotnie w Europie oraz zach. i środk. Azji; podgatunek ż. kaukaski wymarł w 1927, ż. Bison bonasus został prawie wytępiony: w Europie zach. w VI w., we wsch. w XVI-XVII w., w 1921 został zastrzelony ostatni żyjący na wolności, a w zoo pozostało jedynie 27 samców i 29 samic; dzięki podjętym pracom hodowlanym udało się odtworzyć gat. - ob. ok. 2000 osobników; w Polsce - w Puszczy Białowieskiej, Niepołomickiej, Knyszyńskiej, Boreckiej, w Bieszczadach i w okolicach Wałcza; pod całkowitą ochroną.
DEHNEL August Gustaw, BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY, KRYSIAK, PALEARKTYKA, ZWIERZYNA, POLSKA. WARUNKI NATURALNE. ŚWIAT ZWIERZĘCY, POLSKA. WARUNKI NATURALNE. OCHRONA ŚRODOWISKA, Bison bonasus, KAMPINOSKA PUSZCZA, BIZON