(Plasmodium)
rodzaj pierwotniaków z gromady krwinkowców o skomplikowanym cyklu życiowym: pokolenie bezpłciowe pasożytuje w krwi ssaków, ptaków lub gadów (1 gat. u płazów), a pokolenie płciowe w ciele komarów, gł. widliszków; zarażony komar kłując kręgowca i wysysając krew wpuszcza do zaatakowanego organizmu ślinę zawierającą inwazyjną formę z. tzw. sporozoit o dł. ok. 6-15 μm, który wnika początkowo do wątroby i śledziony, gdzie rośnie i rozmnaża się bezpłciowo, by następnie przeniknąć do krwi i zaatakować krwinki czerwone, w których rozpada się na osobniki potomne ostatecznie rozrywające krwinkę, przedostające się do osocza i atakujące następne krwinki; po serii podziałów (dla gospodarza związanych z kilkoma atakami zimnicy, pot. zw. malarią) tworzą się komórki macierzyste gamet z., które wessane z krwią przez komara rozwijają się w jego jelicie jako gamety żeńskie i męskie; po kopulacji zygota przebija się przez ściankę jelita komara, rozrasta, otacza sporocystą, dzieli mejotycznie na kolejne zygoty wytwarzające sporozoity, które po pęknięciu cysty dostają się do śliny komara, by wraz z nią dotrzeć do nowego żywiciela; człowieka atakują wywołujący zimnicę trzeciaczkę z. ruchliwy (P. vivax) najbardziej rozpowszechniony z powodu dużej odporności na niską temp., dzięki czemu może się rozwijać także w krajach o umiarkowanym klimacie; z. pasmowy (P. malariae) powodujący czwartaczkę, występujący w krajach tropikalnych i subtropikalnych; z. sierpowy (P. falciparum) - powoduje najgroźniejszą zimnicę tropikalną (często śmiertelna, ale tylko w tropikach); P. ovale rzadki, występuje w obszarze zwrotnikowym, wywołuje łagodną w przebiegu malarię owalną.
- zarodziec, ( Plasmodium )
- KRWINKOWCE, (Haemosporidia)