określany jako republika parlamentarno-prezydencka lub półprezydencka. Konstytucja z 1958 wskazuje na przewagę prez. nad innymi organami w państwie, jest on głową państwa, wyłaniany na 7 lat w bezpośrednim i powszechnym głosowaniu. Ma szerokie kompetencje w zakresie władzy wykonawczej i ustawodawczej. Kontroluje działalność rządu, przewodniczy posiedzeniom Rady Ministrów. Powołuje
i odwołuje premiera i na jego wniosek mianuje ministrów. Umocnieniu pozycji prez. służy instytucja referendum, co pozwala mu działać bez zgody parlamentu. Jest on zwierzchnikiem sił zbrojnych i przewodniczy komitetowi obrony kraju, prowadzi też politykę zagr. Przy kontrasygnacie premiera obsadza ważne stanowiska cywilne i wojskowe, promulguje ustawy, podpisuje dekrety i ordonanse (dekrety z mocą ustawy). Prez. ma też uprawnienia w stosunku do parlamentu: ma prawo rozwiązywać Zgromadzenie Narodowe i rozpisać nowe wybory, na wniosek premiera lub większości deputowanych zwołuje sesje nadzwyczajne obu izb parlamentu (Zgromadzenia Narodowego i Senatu), może też kierować do nich orędzia. Prez. nie ponosi odpowiedzialności polit. za swoją działalność urzędową. Natomiast za naruszenie prawa ponosi odpowiedzialność konstytucyjną. Władzę wykonawczą, oprócz prez., pełni rząd, w którego skład wchodzą: premier, ministrowie i sekretarze stanu. Rząd jest odpowiedzialny przed Zgromadzeniem Narodowym. Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament: Zgromadzenie Narodowe wybierane na 5 lat w wyborach bezpośrednich w okręgach jednomandatowych i Senat, który jest "reprezentacją terytorialnych wspólnot Republiki". W jego skład wchodzi 321 senatorów wybieranych co 9 lat (co 3 lata następuje wymiana 1/3 przedstawicieli). Parlament sprawuje władzę ustawodawczą tylko w ściśle określonym zakresie, sprowadzającym się do: praw
i wolności obywat., obrony nar., obywatelstwa, prawa małżeńskiego, emisji pieniądza, spadków i darowizn, procedury karnej, amnestii, porządku prawnego. Pozostałe kwestie podlegają prawotwórczej funkcji rządu. Istotne znaczenie w ustroju Francji odgrywa Rada Konstytucyjna. Czuwa ona nad zgodnością prawa z konstytucją, nadzoruje prawidłowość wyboru prez., ogłasza rezultaty głosowania, kontroluje przebieg referendum. Rada składa się z 9 członków powoływanych na 9 lat. Co 3 lata wymieniana jest 1/3 członków Rady. W terenie najniższą władzą lokalną jest rada municypalna, którą wybierają mieszkańcy gminy na 6 lat. Organem wykonawczym jest mer. Wybiera go ze swego grona rada municypalna, a zatwierdza premier. Natomiast w departamencie (podstawowa jednostka adm.-terytorialna) organem przedstawicielskim jest rada generalna wybierana na 6 lat, co 3 lata odnawiana jest połowa jej składu. Przewodniczący rady jest organem wykonawczym. Rząd w terenie reprezentuje komisarz rep. W terytoriach zamorskich wybierane jest zgromadzenie lokalne, które wyłania radę zarządzającą. Na jej czele stoi komisarz mianowany przez rząd franc. We Francji są dwa bloki partii polit. W skład lewicowego wchodzą: Francuska Partia Komunistyczna (ok. 220 tys. członków), Partia Socjalistyczna (ok. 125 tys. członków) oraz Ruch Lewicowych Radykałów i Zjednoczona Partia Socjalistyczna. Blok prawicowy tworzą Unia na rzecz Demokracji Francuskiej i Zgromadzenie na rzecz Republiki (tworzą koalicję wyborczą) oraz Front Narodowy - partia skrajnie prawicowa.
- semiprezydencki system, (franc. semipresidentiel...
- FEUDALIZM, termin używany niejednoznacznie,...
- SARMATYZM, jedno z podstawowych,...