miasto powiatowe na Wyż. Śląskiej, nad Czarną Przemszą, wchodzące w skład Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego; 59,1 tys. mieszk. (2002); m.in. 2 kopalnie węgla kamiennego, huta metali nieżelaznych, elektrownia cieplna "Łagisza", 2 cementownie. Początkowo osada handlowa na szlaku z Krakowa do Wrocławia, strażnica, a potem zamek wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego, strzegący przeprawy przez Czarną Przemszę; prawa miejskie od 1358; 1785 odkryto łatwe do eksploatacji złoża węgla; od 1795 w zaborze prus., 1807-15 w Księstwie Warszawskim, następnie w Król. Polskim; w 2. poł. XIX w. rozwój przem. i górnictwa; w latach II woj. świat. getto, we wsi Łagisza (ob. dzielnica B.) podobóz obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu; 1919-75 siedziba powiatu. Zabytki: zamek gotycki z 1364, przebudowany 1834 w stylu neogotyckim; fragmenty murów miejskich z drewnianymi basztami z ok. 1364; kościół z XIV w. (wielokrotnie modernizowany); barokowy pałac Mieroszewskich z ok. 1702, park podworski (rzeźby); stary cmentarz żydowski; Muzeum Zagłębia (zbiory archeol., etnogr., hist., militaria).
CZARNA PRZEMSZA, POLSKA. SZTUKA. GOTYK, ŚLĄSKIE WOJEWÓDZTWO, PRZECZYCKIE JEZIORO, CZELADŹ, SIEMONIA, CEMENTOWNIA, DĄBROWSKIE ZAGŁĘBIE, ŁAGISZA
- Będzin, miasto wpd. Polsce, wwoj.(...)
- GRÓDKÓW K BĘDZINA, miejscowość w , powiat...
- PSARY K BĘDZINA, miejscowość w , powiat...