miasto powiatowe na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim, nad Drwęcą (woj. kujawsko-pomorskie); 27,3 tys. mieszk. (2002); drobny przem. spoż. i drzewny; doroczny zlot motocykli Harley Davidson. Wzmiankowana 1230, jako miejsce przeprawy przez Drwęcę (stąd nazwa); następnie krzyżacki gród zniszczony 1262 przez Jaćwingów; prawa miejskie między 1285 a 1324; 1298 najechana przez Litwinów; od 1303 w rękach Krzyżaków, którzy postawili tu zamek, mury obronne i ustanowili siedzibę komturii; 1416 przyłączenie Michałowa, leżącego na l. brzegu Drwęcy (kasztelański gród wzmiankowany 1138); od 1454 w rękach pol., co potwierdził 1466 pokój toruński; 1485-1604 własność Działyńskich, 1605-25 Anny Wazówny, wnuczki Zygmunta Starego i Bony; zniszczona podczas wojen szwedzkich; 1772-1919 w zaborze pruskim; 1919-75 siedziba powiatu. Zachowany gotycki kościół z 1. poł. XIV w., ruiny zamku krzyżackiego z wysoką ośmioboczną wieżą, fragmenty murów miejskich z Bramą Chełmińską (1379) i Wieżą Mazurską, pozostałości gotyckiego ratusza z XIV w., pałac Anny Wazówny, przebudowany pod koniec XVII w., spichlerz z 1604, modernizowany w XIX w., barokowy kościół i dawny klasztor Reformatów z poł. XVIII w., domy z XVIII i XIX w.; muzeum (etnogr., militaria, rzemiosło artyst.).
wieś i osada w woj. wielkopolskim, powiat śremski.
wieś w woj. opolskim, powiat kluczborski.
- BRODNICA DOLNA, wieś w , powiat kartuski.(...)
- BRODNICA GÓRNA, miejscowość w , powiat...
- BRODNICA PODGÓRZ, wieś w , powiat brodnicki.(...)