miasto powiatowe na skraju Kotliny Gorzowskiej i Pojezierza Chodzieskiego, nad Notecią (woj. wielkopolskie); 11,6 tys. mieszk. (2002); fabryka płyt pilśniowych, zakłady mięsne, fabryki wyposażenia okrętów i mebli biurowych, browar, mleczarnia, rzeczna stocznia remontowa; ośr. turystyki, zasoby wód geotermalnych, tor saneczkowy i skocznia narciarska. W X-XII w. gród Pomorzan, 1108 zdobyty przez B.Krzywoustego; 1244-1407 siedziba kasztelanii, od końca XII w. do 1727 własność rodu Czarnkowskich; prawa miejskie od 1397; podczas wojny trzydziestoletniej napływ protestanckich imigrantów z Niemiec; 1665 lokacja nowego miasta; 1772-1919 w zaborze pruskim, 1848 ośr. ruchu nar. (starcia z Niemcami, ogłoszenie tzw. Republiki Polskiej); 1918-19 udział w powstaniu wielkopolskim; kośc. parafialny (XVI-XVIII w.), ratusz z poł. XIX w., domy z XVIII-XIX w.; miejsce narodzin kronikarza Janka z Czarnkowa.
- NOTEĆ, rzeka, prawobrzeżny...