miasto w płd.-zach. Nigerii; zał. XI w.; do XIV w. jedno z gł. miast i ośr. kultu religijnego dawnego państwa Joruba (siedziba duchowego przywódcy ludu Joruba-oni); 270 tys. mieszk. (2000); ośr. handlowy i przem.; rzemiosło tradycyjne; uniw. (zał. 1961). Od miasta I. pochodzi nazwa kultury obejmującej okres IX-XV w., posiadającej liczne związki ze sztuką wsch.-afrykańską; zachowane drobne przedmioty rzeźbione z terakoty, kamienia i brązu; wizerunki ludzi i zwierząt (idealizowane lub groteskowe); rzeźby głów ludzkich (portrety lub - prawdopodobnie - wizerunki bogów).
JORUBA, AFRYKI CZARNEJ SZTUKA