miasto w woj. wielkopolskim, na Równinie Wrzesińskiej, na wsch. od Poznania; siedziba gminy; 8,3 tys. mieszk. (2002); prawa miejskie od 1251; w XIV w. siedziba kasztelanii, 1298-1793 własność klasztoru Klarysek z Gniezna; 1793-1919 w zaborze pruskim (z przerwą 1807-15 Księstwo Warszawskie); udział mieszk. w powstaniach wielkopolskich; od 1919 w Polsce; przemysł meblarski (3 fabryki), środków transportu; późnogotycki kościół z XVI w. (przebudowany).
miasto w woj. lubuskim, przy ujściu Warty do Odry, przy granicy z Niemcami; 17,1 tys. mieszk. (2000); zał. 1232 przez templariuszy (z nadania księcia Władysława Odonica), 1261 przeszedł w ręce Brandenburgii (włączony do Nowej Marchii); prawa miejskie od 1300 (wymieniany jako Cüstrin, później Küstrin); w poł. XIV w. wzniesiono tu pierwszy most na Odrze; 1402-54 w rękach Krzyżaków (którzy wybudowali tu zamek); 1536-71 siedziba władcy Nowej Marchii, budowa sporej twierdzy (o znaczeniu wojsk. do 1939); w XIX w. rozwój przem. (fabryka krochmalu, papiernia); 1903 uruchomiono tramwaje, 1905 wodociągi; podczas II woj. świat. podobóz obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen (Stalag IIIC); 1945 prawie doszczętnie zniszczony, 1946 liczył ledwie 700 mieszkańców (przed wojną - 24 tys.); przem. celulozowo-papierniczy, spożywczy; węzeł kolejowy; przejście granicze; ruiny renesansowego zamku z XVI-XVII w., fortyfikacje z XVI w.
LUBUSKIE WOJEWÓDZTWO, OBBERGEN, ODRA, WARTA, DRZEWICE- KOSTRZYNA, wieś w , powiat kłobucki.(...)
- KRZYŻ WIELKOPOLSKI, do 1991 Krzyż
- WARTA, (rz.)