niem. Oder
rzeka w Czechach, Polsce i Niemczech (graniczna), po Wiśle druga co do długości rzeka w Polsce; dł. 854 km, z tego w Polsce 742 (187 km jako granica); dorzecze 118 861 km2, średni przepływ u ujścia 573 m3/s; źródła w Sudetach Wsch. (Czechy); płynie obniżeniem Bramy Morawskiej, dalej przez Kotlinę Ostrawską; w Polsce przez Niz. Śląską, w Obniżeniu Ścinawskim przecina Wał Trzebnicki, następnie Pradolinę Głogowską, Warciańsko-Odrzańską, przecina Pojezierze Lubuskie, przez Kotlinę Freienwaldzką osiąga Pobrzeże Szczecińskie (Dolina Dolnej O.); w pobliżu ujścia dzieli się na dwie odnogi, uchodzi do Zalewu Szczecińskiego; gł. dopływy: Olza, Kłodnica, Mała Panew, Stobrawa, Widawa, Barycz, Warta, Myśla (prawe) i Opawa, Osobłoga, Nysa Kłodzka, Oława, Ślęza, Bystrzyca, Kaczawa, Bóbr, Nysa Łużycka (lewe); jest rzeką uregulowaną, częściowo skanalizowaną, żeglowną od Kędzierzyna-Koźla, połączoną Kanałem Gliwickim z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym; w jej dorzeczu wiele zbiorników retencyjnych - na Nysie Kłodzkiej (2), Małej Panwi (1), Bobrze (8), Kłodnicy (1), Kwisie (2), Bystrzycy (1); gł. miasta nad Odrą: Ostrawa, Racibórz, Kędzierzyn-Koźle, Opole, Brzeg, Wrocław, Głogów, Nowa Sól, Krosno Odrzańskie, Słubice, Frankfurt nad Odrą, Kostrzyn, Gryfino, Szczecin.