Lisboa
stolica i największe m. Portugalii, położona na pr. brzegu estuarium rz. Tag, ok. 15 km od Atlantyku; 560 tys. mieszk., zespół miejski - 2,8 mln (2004); gł. w kraju ośr. przem., handlu, kult., nauki i turystyki, największy port mor. i lotn.; przem. włókienniczy, spoż., stoczniowy, chem., maszynowy, poligraficzny, porcelanowo-fajansowy; przetwórstwo korka; miasto położone amfiteatralnie na 7 wzgórzach; w staroż. osada luzytańska, od ok. II w. p.n.e. pod władzą Rzymu, od I w. p.n.e. znana jako Felicitas Iulia; w średniowieczu siedziba biskupstwa; od 714 w rękach muzułmanów, w poł. XII w. zdobyta przez Alfonsa I Zdobywcę; od poł. XIII w. rezydencja król., od 1393 siedziba arcybiskupstwa; w XVI w. staje się najważniejszym portem portug.; 1668 miejsce podpisania pokoju z Hiszpanią pieczętującego niezależność Portugalii; XVI-XVIII w. wielekroć niszczona wskutek trzęsień ziemi; zachowane ruiny budowli rzym., wizygockich i arabskich; romańsko-gotycka katedra (XII w.) z panteonem królów; późnogotycki klasztor Hieronimitów (arcydzieło architektury mauretańskiej, wpisane na Listę UNESCO); zabytkowe kośc. So Roque (XVI w.), So Vincente de Fora (XVI w.), So Engracia (XVII w.), bazylika (XVIII w.); zamek œw. Jerzego z V w. (siedziba królów w XIV-XVI w., potem zrujnowany, odrestaurowany w pocz. XX w.), arsenał (XVIII w.), pałace (XVI-XVIII w.); muzeum karet w Belém; most nad Tagiem (najdłuższy w Europie - 2278 m); futurystyczny Park Narodów (wzniesiony przy okazji EXPO '98).
PAWŁOWSKI, DIONIZY I, NETO, MAFRA, TAG, BELÉM, AZORY, ESTREMADURA, LISBOA, NÚŃEZ