PEKIN

Beijing

stolica Chin; V-III w. p.n.e. stol. księstwa Yan (pn. Ji); kilka razy niszczony, odbudowywany; X-XII w. jako Nanjing stol. Kitanów, potem Dżurdżenów (pn. Zhongdu); 1215 zniszczony przez Czyngis-chana, którego wnuk Kubilaj odbudował P. jako stol. (zw. Dadu, a po mongolsku Chanbałyk) swej dyn. Yüan; od czasów następnej dyn. Ming obecna nazwa; stol. Chin do 1927 (z przerwą 1368-1421); 1937-45 okupacja jap., od 1949 stol. Chińskiej Republiki Ludowej; 7,2 mln mieszk., w zespole miejskim 10,3 mln (2004); pow. 17,8 tys. km²; m. wydzielone, złożone z 9 dzielnic i 9 powiatów; gł. ośr. polit., kult. i gosp. kraju; hutnictwo żelaza, przem. maszynowy, samochodowy, taboru kolejowego, elektrotechn., elektroniczny, chem., precyzyjny, włókienniczy, spoż.; rafineria naft.; wyroby artystyczne z kości słoniowej, laki i in.; rolnictwo (nawet uprawa zbóż); węzeł kolejowy (magistrala do Kantonu); międzynar. port lotniczy; metro (dł. 40 km); ośr. nauki: Chiń. Akad. Nauk, uniw. (zał. 1898), liczne szkoły i inst. nauk., najw. w kraju Biblioteka Pekińska (4,5 mln tomów); muzea, wytwórnia filmów; nieregularna zabudowa, na ogół nowa; zabytkowe centrum P. z planem zabudowy z XIII-XVI w. (Miasto Wewn. z dawną rezydencją cesarską i Miasto Zewn.) zajmuje pow. tylko 80 km² (0,4% pow. P.), otaczają je dzielnice podmiejskie, o charakterze mieszkaniowym, czasem rolniczym; przem. gł. na obrzeżach; w zach. dzielnicy Haidian specjalna strefa ekon. produkująca na eksport (gł. elektronikę) dzięki inwestycjom zagr.; najważniejsze zabytki P. to "Zakazane Miasto", położone w Mieście Wewn., liczne (gł. drewniane) pawilony, w których mieszkał ze swym dworem cesarz oraz mieściły się gł. urzędy państwowe; Świątynia Nieba z 1420, Most Marco Polo z XII-XV w., Klasztor Lazurowych Obłoków z XIV-XVI w., Pałac Letni z XIX w.; w ramach przygotowań do Olimpiady 2008 w budowie dziesiątki nowoczesnych obiektów zaprojektowanych przez najwybitniejszych architektów świata: m.in. nowa siedziba Chińskiej Telewizji Centralnej (dwie wieże wys. 230 m każda, spojone o podstawy i szczytu łącznikami) wg projektu Rema Koolhaasa; Wielki Teatr Narodowy wg projektu Paula Andreu; stadion olimpijski z ażurową kratą realizowany przez firmę J. Herzog i Pierre de Meuron; łącznie ponad 200 wieżowców.

LI PENG, CZOUKOUTIEN, KAMBODŻA, TACING, BEIJING, SINHUA, ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH DO SPRAW ROZWOJU PRZEMYSŁOWEGO, TIAN'ANMEN, PINYIN, OPIUMOWE WOJNY

• pekin, od nazwy stolicy Chin;...
• Pekin, (Beijing)
• okręg przemysłowy Pekin-Tiencin, (Okręg Pekin-Tianjin)...