miasto w Kotlinie Sądeckiej w pobliżu ujścia Popradu do Dunajca (woj. małopolskie, powiat nowosądecki); XI-XII w. gród kasztelański Sącz, pierwsze wzmianki 1224; data lokacji niepewna (być może był to gród w Podegrodziu lub Biegonicach); w 2. poł. XIII w. kasztelanię przeniesiono do miasta Sącz, lokowanego przed 1273; XIII-XV w. ważny ośr. handlowy na szlaku z Krakowa na Węgry; 1280 księżna Kinga (od 1257 właścicielka ziemi sądeckiej) ufundowała tu klasztor klarysek, oddając mu w posiadanie miasto; po 1292 gł. funkcje adm. i handlowe przejęło miasto lokowane na terenie wsi Kamienica (Nowy Sącz); od tego momentu pojawiły się ob. nazwy obu miast; 1410 spalony przez Zygmunta Luksemburskiego, utracił pozycję ośr. handlowego, utrzymując jednak prawa miejskie; od XV w. miasto rolnicze (hodowla bydła), siedziba drobnych warsztatów rzemieślniczych; w okresie zaboru austr. dalszy upadek miasta; 8,9 tys. mieszk. (2002); przem. mat. bud., skórzany, spoż.; klasztor klarysek (1280), a w nim gotycki kościół (przed 1332, przebudowany w XVIII w.) z ołtarzami stiukowymi (1696, wg projektu B. Fontany) i gotyckimi rzeźbami; skarbiec, budynek klasztorny z renesansowym krużgankiem; obwarowania średniowieczne, baszta i wieża zegarowa (1601-05 wg projektu de Simoniego), domy z 2. poł. XVIII w., w Rynku w domu Na Dołkach z XVII w. muzeum etnograficzne.
NOWY SĄCZ, SĄDECKA KOTLINA, GOŁKOWICE, DUNAJEC, JOLANTA, LACHY SĄDECKIE, POPRAD, GAŁOŃSKI
- POPRAD, (rz.)
- MAŁOPOLSKIE WOJEWÓDZTWO, położone w płd. części...