miasto powiatowe w woj. lubelskim, na wsch. skraju Roztocza Środk., nad Sołokiją; zał. 1590 przez J. Zamoyskiego (jako osada Jelitowo, pięć lat później przemianowana na T. od imienia nowo narodzonego syna); prawa miejskie 1621; ośr. handlu i rzemiosła; w XVII w. zniszczony przez wojny i epidemie; od 2. poł. XVII w. ponowny rozwój; do 1866 m. prywatne w ordynacji zamojskiej; manufaktura fajansu i porcelany; 1910 zelektryfikowany; w okresie międzywojennym ośr. radykalnego ruchu chłopskiego; w kampanii wrześniowej 1939 ciężkie walki armii "Lublin" i "Kraków" z wojskami hitler.; 1942-43 rejon krwawych pacyfikacji ludności wiejskiej; objęty akcją wysiedleńczą; w pobliskiej wsi Bełżec ośr. masowej zagłady Żydów (ok. 600 tys. osób); znaczna aktywność różnych organizacji bojowych ruchu oporu (GL, AL, AK, BCh); 1867-1975 i od 1999 siedziba powiatu; 20,3 tys. mieszk. (2002); przem. środków transportu, spoż., metalowy; drewniany kościół barokowy (1727) z dzwonnicą z XVIII w.; cerkiew z 1890; herbaciarnia z 1895, renesansowy układ urbanistyczny i domy z XIX w.; muzeum regionalne.
- SOBIK, Nikodem (1894-1940)
- Strzembosz Adam, (ur. 1930)
- POLSKA. SZTUKA. KLASYCYZM, rozwijał się od ok.(...)