Wiciebsk
miasto obwodowe w płn.-wsch. Białorusi nad rz. Dźwiną; 355 tys. mieszk. (2003); duży ośr. przem. włókienniczego, odzieżowego, skórzanego, maszynowego, metalowego, spożywczego, drzewnego; węzeł kolejowy, port lotniczy; 5 szkół wyższych, muzeum. Znany od 1021 jako gród obronny Krywiczów, na szlaku Dźwina-Dniepr, od 1101 stol. księstwa (ożywiony handel z Rygą i miastami niem.); w pocz. XIII w. uzależniony od Smoleńska, 1320 włączony do Wielkiego Księstwa Litewskiego, stol. województwa; prawa miejskie 1597; od XVI w. ośr. licznego osiedlania się Żydów; 1623 wzniecone przez przeciwników unii brzeskiej krwawe zamieszki, w wyniku których miasto przeszło pod jurysdykcję wojewody; od 1772 w zaborze ros., od 1796 stol. guberni; 19 X 1812 bitwa wojsk ros. z wojskami napoleońskimi; od lat 60. XIX w. połączenie kolejowe z Dyneburgiem (ob. Daugavpils) i Orłem; w XIX w. ośr. ruchu chasydzkiego związany z dynastią cadyka w Lubaczowie; 1919-91 w Białoruskiej SRR; przed II woj. świat. liczne skupisko Żydów (37% mieszkańców); 1941-44 pod okupacją niem.; 1941 getto (większość mieszkańców wymordowano na miejscu lub wywieziono do obozów zagłady); 1941 i 1944 rejon walk sowiecko-niem.; ratusz (XVIII w.), pozostałości kościoła św. Barbary (XIX w.), budynki administracyjne (XIX w.); większość budowli sakralnych (kat., prawosławnych i unickich) uległa zniszczeniu w czasie II woj. świat. lub została rozebrana po 1945; miasto rodzinne M. Chagalla.
- BIAŁORUŚ, państwo w Wsch.; graniczy...
- GOSIEWSKI, Aleksander (?-1639)
- Chagall Marc, (1887-1985)