miasto powiatowe w woj. łódzkim (w aglomeracji Łodzi), nad Bzurą; wzmiankowany 1231; przed 1318 prawa miejskie, 1420 potwierdzone; ośr. rzemiosła i handlu, komora celna; w XVII w. starostwo; od 1793 w Prusach, 1807 w Księstwie W-wskim; 1815 w Królestwie Pol.; w 1. poł. XIX w. szybki rozwój, zwł. przem. włókienniczego (po 1830 centrum produkcji sukienniczej kraju); od 1817 osadownictwo włókienników Polaków, Niemców, Żydów i Rosjan (1821 "umowa zgierska" regulowała w okręgu Łodzi osadnictwo rzemieślników); 1829 status miasta wojewódzkiego; po 1831 produkcja bawełny, 1837 pierwsza fabryka sukna z napędem parowym; z końcem XIX w. pracowało 48 dużych i 64 mniejsze zakłady włókiennicze; od 1894 rozwój przem. chem.; 1903 kolej z Warszawy i Łodzi; 1826 bunt czeladników, 1871-74 i 1905-07 wielkie strajki; w latach I woj. świat. dewastacja przemysłu (odbudowa i modernizacja w dwudziestoleciu międzywojennym); 58,3 tys. mieszk. (2002); przem. gł. włókienniczy i chem., także odzieżowy, wyrób części do maszyn włókienniczych, papierniczy; ośr. badawczo-rozwojowy przem. barwników; węzeł kolejowy; muzeum; domy tkaczy z XIX w.
- Zgierz, mieszkańcy Zgierza,...
- BIAŁA K ZGIERZA, miejscowość w , powiat...
- SMARDZEW K ZGIERZA, miejscowość w , powiat...