Andorra
WARUNKI NATURALNE. Położona na płd. stokach Wsch. Pirenejów, w dolinie rz. Valira i jej dopływów, najwyżej zamieszkany obszar w Europie; najw. szczyt Coma Pedrosa 2 946 m; klimat górski w strefie podzwrotnikowej; średnia temp. stycznia w stolicy –2,5°C, lipca 19°C; średni roczny opad 810 mm; w górach długo utrzymująca się pokrywa śnieżna (dogodne warunki dla sportów zimowych); lasy i pastwiska górskie zajmują 68% pow. kraju.
LUDNOŚĆ. Blisko 50% stanowią Katalończycy, 29% rdzenni Andorczycy, 7% Portugalczycy, 7% Francuzi; przeciętna dł. życia: mężczyźni – 74 lata, kobiety – 81 lat; dominujące wyznanie katolicyzm (ok. 95%).
USTRÓJ. Księstwo parlamentarne od 1993, współposiadłość lenna prezydenta Francji i hiszp. biskupstwa w Urgel; władzę ustawodawczą sprawuje Rada Generalna (z syndykiem na czele) złożona z 28 deputowanych, wybieranych co 4 lata; z jej grona powoływany jest rząd (pn. Rada Wykonawcza); w polityce zagr. interesy A. reprezentuje Francja; pod względem adm. wyodrębnionych jest 7 gmin.
GOSPODARKA. Podstawą gospodarki turystyka, zwł. zimowa (ok. 80% wpływów do budżetu, 13 mln gości rocznie) oraz strefa wolnocłowa handlu; w A. nie obowiązuje podatek dochodowy; siedziba wielu banków; niewielki przemysł; eksploatacja rud żelaza, wydobycie marmurów, rzemiosło artystyczne (biżuteria, ceramika); sprzedaż znaczków pocztowych.
HISTORIA. 805 pierwsze wzmianki, legenda przypisuje odrębność państwową A. Karolowi Wielkiemu; IX–XII w. przedmiot sporów feudałów Francji i Hiszpanii, zakończonych 1278 układem między hiszp. biskupem Urgel i hrabią Foix reprezentującym Francję (1607 jego prawa przeszły na głowę państwa); do 1993 A. była pozbawiona suwerenności międzynar., zachowując półfeudalną strukturę władzy; od początku lat 70. przemiany systemowe, powstanie partii polit., ograniczenie praw Francji i Hiszpanii; 1993 przyjęcie nowej konstytucji, przystąpienie do ONZ.
PESETA, KATALOŃSKI JĘZYK, ANDORRA, KATALONIA, ANDORRA LA VELLA, RAJE PODATKOWE, KATALOŃCZYCY- Andora, (Księstwo Andory)
- Andorra la Vella, Andora.
- ANDORRA,