BELIZE

do 1973 Honduras Bryt.

państwo w Ameryce Środk., we wsch. części Płw. Jukatan, nad M. Karaibskim; graniczy z Meksykiem i Gwatemalą; pow. 22 965 km²; 263 tys. mieszk. (2004); stol. Belmopan (9 tys. mieszk.), gł. miasta: Belize (44 tys. mieszk.), Orange Walk, San Ignacio; j. urzędowy angielski, w użyciu hiszp., kreolski, dialekty indiańskie; jedn. monetarna 1 dolar B. = 100 centów; PNB na 1 mieszk. 4900 dol. (2002).

WARUNKI NATURALNE. Powierzchnia równinna, jedynie na płn.-zach. niewysokie pasmo gór Maya, z najw. szczytem Victoria 1122 m; na płn. znaczne obszary bagienne; klimat równikowy, b. wilgotny; średni roczny opad 2000 mm; średnie miesięczne temp. 23–27°C; lasy bujne tropikalne pokrywają 44% pow. kraju; miejscami sawanny, na wybrzeżu namorzyny.

LUDNOŚĆ. Główne grupy etniczne: Metysi 44%, Kreole 30%, Indianie, gł. Maya 11%, Garifuna (Czarni Karaibowie) 8%, biali 4%, nadto Azjaci; wyznania: katolicy 62%, protestanci 31% (w tym 12% anglikanie, 6% metodyści, 4% mennonici); średnia gęstość zaludnienia 11 osób/km²; w miastach 53% ludności, wysoki przyrost naturalny 4,7%; przeciętna dł. życia: mężczyźni – 67 lat, kobiety – 72 lata.

USTRÓJ. Monarchia parlamentarna, czł. bryt. Wspólnoty Narodów; głową państwa monarcha bryt. reprezentowany przez gubernatora generalnego; parlament 2-izbowy, Izba Deputowanych, 29 czł. wybieranych na 5 lat, Senat, 8 czł. mianowanych przez gubernatora, podobnie jak rząd.

GOSPODARKA. Podstawą utrzymania ludności rolnictwo i eksploatacja lasów; uprawa drzew cytrusowych, zwł. pomarańczy i grejpfruta, trzciny cukrowej, bananów, kakaowca, kukurydzy, ryżu, fasoli, prosa, orzechów kokosowych, daktyli, chicle (surowiec do produkcji gumy do żucia); pozyskiwanie szlachetnych odmian drewna, m.in. mahoń, pinia, drzewo różane, heban; hodowla bydła i trzody chlewnej; rybołówstwo (połów skorupiaków); przem. słabo rozwinięty, gł. drzewny, spoż. i odzieżowy; rosnącym źródłem dochodów turystyka rozwijana na przybrzeżnych wyspach; port morski i lotn. w Belize.

HISTORIA. Terytorium zajęte przez Hiszpanów w 1. poł. XVI w., najeżdżane przez piratów ang., którzy założyli tu kilka miast (1638 Belize); 1763 Hiszpania uznała prawa W. Brytanii do tych terenów; od 1862 kolonia bryt. pn. Honduras Bryt.; od 1964 całkowita autonomia wewn., od 1973 przyjęcie nazwy B., od 1981 niepodległe państwo, czł. ONZ; 1993 (po 5-letnich pertraktacjach z udziałem W. Brytanii) uznanie przez Gwatemalę niezależności B.; państwo czł. AKP, OPA, SELA i wspólnego rynku państw karaibskich CARICOM.

MAYA, RAJE PODATKOWE

• BELIZE, główne miasto państwa...
• Belize, państwo wAmeryce Środkowej...
• Belmopan, stolica Belize, przeniesiona...