państwo
LUDNOŚĆ. Skład etniczny: 77,7% Chińczycy, 14,1% Malajowie, 7,1% Hindusi, gł. Tamilowie, 32 tys. Europejczyków, gł. Brytyjczyków; stol. Singapur (zajmuje niemal całą pow. kraju); gęstość zaludnienia 5663 osoby/km2 (jedna z najw. w świecie); przeciętna dł. życia: mężczyźni – 72 lata, kobiety 77 lat; wyznania: 53,9% buddyści i taoiści; 15,4% muzułmanie, 12,6% chrześcijanie, 3,6% hinduiści, 14,5% bezwyznaniowi.
USTRÓJ: republika parlamentarna, czł. Commonwealthu; na podstawie konstytucji z 1959 (wielokrotnie modyfikowanej, ostatnio 1996) głową państwa prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 6 lat; parlament jednoizbowy, 83 czł., kadencja 5-letnia; rząd powoływany przez prezydenta, odpowiedzialny przed parlamentem; udział w wyborach obowiązkowy; w dowodzie osobistym widnieje wpis "rasa", pomocny administracji, zapobiegającej by w trakcie zasiedlania nowych bloków czy osiedli nie powstało skupisko jednej rasy; integracji służy też święto państwowe pn. Dzień Harmonii Rasowej; osobliwością także restrykcyjne prawo, m.in. kara śmierci za posiadanie 20 g narkotyków, kara chłosty za kradzież, 1000 dol. grzywny za śmiecenie, żucie gumy, karmienie ptaków, 200 dol. mandat za rozmowę w aucie przez telefon komórkowy oraz jego konfiskata, kary za palenie papierosów i plucie na ulicy, niespuszczenie wody w toalecie itp.; na mocy decyzji Społecznej Rady Cenzorskiej zakaz sprzedaży w kioskach pism pornograficznych, m.in. "Playboya"; świadectwem liberalizacji 2003 zgoda władz na funkcjonowanie barów topless; dla uniknięcia korków samochodowych b. wysoka akcyza na auta, których zakup wymaga dodatkowo certyfikatu nabywanego od państwa w cenie 30-60 tys. dol.; nadto wjazd do śródmieścia wiąże się z opłaceniem myta i to za przekroczenie każdej ze stref otaczających centrum; natomiast metro i autobusy miejskie są tanie, klimatyzowane, wyposażone w telewizory.
WARUNKI NATURALNE. Ukształtowanie pow. wyspy Singapur (42 km dł., 26 km szer.) nizinne; najw. wzniesienie Timah (175 m); wzdłuż wybrzeża rafy koralowe, pas przybrzeżny w znacznym stopniu zabagniony; klimat równikowy, wybitnie wilgotny (średni roczny opad 2500 - 3000 mm); średnie temp. miesięczne 26 - 28C; gęsta sieć krótkich rzek; roślinność pierwotna (wilgotne lasy równikowe i namorzyny) w stanie szczątkowym, chroniona w rezerwatach.
GOSPODARKA. Państwo od 30 lat legitymujące się wysokim wzrostem gospodarczym (5 – 10% rocznie), zaliczane do tzw. tygrysów azjatyckich; wielkie azjatyckie centrum finansowe, bankowe i handlowe (usługi wytwarzają 62% produktu krajowego brutto); 170 banków (w tym 120 zagr.), 130 międzynar. koncernów i towarzystw ubezpieczeniowych, największa w świecie giełda kauczuku, cyny, przypraw korzennych; rozwinięty reeksport wielu towarów, m.in. kauczuku, ryżu, drewna, kopry; wysoko rozwinięty przem. elektroniczny (ok. 1/2 świat. produkcji dysków twardych), w tym radioodbiorniki, magnetofony, magnetowidy, telewizory, aparatura kontrolno-pomiarowa, sprzęt medyczny, fotooptyczny, produkcja zegarków; trzecie co do wielkości w świecie (po Rotterdamie i Houston) centrum rafinacji ropy naft. (ok. 55 mln ton rocznie); rozwinięty przem. chem. (tworzywa sztuczne, wyroby gumowe), farmaceutyczny, maszynowy, stoczniowy (m.in. budowa wież wiertniczych i remonty najw. morskich tankowców o nośności 300 tys. ton i więcej), odzieżowy, cementowy, hutnictwo żelaza i cyny, produkcja mat. budowlanych, maszyn górniczych; wielki przeładunkowy port morski (drugi po Rotterdamie w świecie), obsługujący ok. 40 tys. statków rocznie; wolnocłowy port tranzytowy i tzw. tania bandera (flota handlowa o nośności ok. 15 mln DWT); spore znaczenie turystyki (ponad 6 mln gości rocznie; wpływy ok. 10 mld dol.); rolnictwo i rybołówstwo marginalnego znaczenia, żywność pochodzi z importu, niewielka uprawa warzyw, owoców i kwiatów (orchidee); wielki węzeł żeglugi pasażerskiej i komunikacji lotniczej (międzynar. lotniska Changi i Paya Lebar); gęsta sieć dróg kołowych, szybka kolej miejska (dł. 67 km), kolej linowa na w. Sentosa, autostrada i linia kolejowa do Johor Baharu w Malezji (przez groblę w cieśn. Johor); nowoczesne centrum naukowe, m.in. Singapurska Akad. Nauk (zał. 1959), wyspecjalizowana w zagadnieniach nauk mat., przyr., i techn., politechnika Nanyang (zał. 1981), Narodowy Uniw. (zał. 1980), kilkanaście innych szkół wyższych i instytutów naukowo-badawczych; spore atrakcje turystyczne, m.in. Ogród Nar. (800 gat. orchidei), Park Motyli, Laguna Delfinów, Ptasi Park Jurong, hala Snow City (wys. 140 m, do uprawiania narciarstwa zimą), najw. w świecie hotel Westin Stamford, pomnik Merliona na w. Sentosa, wys. 37 m (pół lwa, pół ryby).
HISTORIA. Terytorium S. (nazwa oznacza Miasto Lwów: singa = lew, pura = miasto) w pierwszych wiekach n.e. był pod wpływem okolicznych księstw i królestw malajsko-indonezyjskich; poczynając od XI w. następuje proces wyodrębniania się S. w samodzielny organizm, zależny najpierw od królestwa Śriwidżaja (XI–XII w.), potem Madjapahit (XII–XIII w.), Syjamu (XIV w.) i sułtanatu Malakka (XV w.), a po jego podboju przez Portugalczyków (1511) – od sułtanatu Johor; 1819 na słabo zasiedlonej wyspie S. Brytyjczycy założyli faktorię handlową, 1824 odkupili wyspę od sułtanatu, budując tu swoją bazę morską, 1867 włączoną do kolonii bryt. na Płw. Malajskim (pn. Straits Settlements), której wkrótce S. został stolicą; znaczenie S. wzrosło szczególnie po otwarciu Kanału Sueskiego (1869); od I woj. świat. ważna bryt. baza morska i lotnicza (70 tys. żołnierzy); podczas II woj. świat. zdobyta 1942 przez Japończyków prawie bez oporu i okupowana do VIII 1945; od 1946 samodzielna kolonia; od 1958 autonomia wewn. w ramach Bryt. Wspólnoty Narodów, od 1963 w składzie Federacji Malajskiej; od 1965 niepodległość, przystąpienie do ONZ; rządy od 1959 o charakterze autorytarnym; władza w rękach monopartii Akcja Ludowa (w wyborach parlamentarnych 2001 uzyskała 82 z 84 mandatów), opozycja ma charakter fasadowy; działania liberalne w sferze gospodarczej z zachowaniem jednak tzw. "planowego rozwoju" narzucanego przez rząd; 1967 współudział w utworzeniu ASEAN którego siedzibą jest m. Singapur; 1971 likwidacja bryt. bazy wojskowej, preferowanie polityki neutralności, przy zachowaniu bliskich związków z USA i Japonią; stałe napięcia w stosunkach z Malezją na tle rywalizacji ekonomicznej; od 1999 prezydentem S.R. Nathan (wybrany bez elekcji, nie miał kontrkandydatów), premierem Goh Chok Tong (od 1990); od 2004 premierem Lee Hsien Long (syn twórcy nowoczesnego S., wieloletniego premiera, Lee Kuan Yewa); państwo czł. ONZ, APEC, ASEAN, IMF(MFW), WTO.
LEE HSIEN LONG, GOH CHOK TONG, SINGAPUR