LUDNOŚĆ. Skład etniczny zróżnicowany: 43% Murzyni (potomkowie niewolników afr.), 36% Hindusi (potomkowie robotników kontraktowych z Indii), 16% Metysi i Mulaci, 2% biali, 1% Chińczycy, 2% inni; gęstość zaludnienia 254 osoby/km2; w miastach 69% ludności; przeciętna dł. życia: mężczyźni - 69 lat, kobiety - 74 lata; wyznania: 60% chrześcijanie (32% katolicy, 28% protestanci), 24% hinduiści, 6% muzułmanie.
USTRÓJ. Republika prezydencka od 1976 w ramach bryt. Wspólnoty Nar.; parlament dwuizbowy, Izba Reprezentantów, 36 czł., wybieranych na 5 lat, i Senat, 31 czł. nominowanych przez prezydenta, przy zasadzie obowiązkowej kontrasygnaty premiera i przywódcy opozycji; głowa państwa powoływana przez kolegium elektorów złożone z czł. obu izb parlamentu; kraj dzieli się na 8 hrabstw, 3 municypia oraz Tobago (posiadające własny samorząd).
WARUNKI NATURALNE. Ukształtowanie pow. w. Trynidad nizinne, tylko na płn. niewysokie pasmo górskie (najw. szczyt Aripo 940 m), stanowiące przedłużenie gór płw. Paria w Wenezueli; linia brzegowa słabo rozwinięta, wybrzeża zabagnione, miejscami rafy koralowe; w części środk. Tobago wzniesienie do 576 m. Klimat równikowy wilgotny; średnie miesięczne temp. 25-27C; średni roczny opad na w. Trynidad od 1200 mm na zach. do 3800 mm na wsch. i na Tobago; mniejsze opady od lutego do maja; cyklony tropikalne; lasy równikowe wilgotne zajmują 43% pow. kraju; na wybrzeżu namorzyny; gleby żyzne tzw. vertisole, w górach czerwonoziemy; bogata awifauna, m.in. czerwonak i ibis purpurowy.
GOSPODARKA. Jeden z najbogatszych krajów Ameryki Płd.; podstawą gospodarki wydobycie i przetwórstwo ropy naft. i gazu ziemnego (ze złóż w płd. Trynidadzie i w Zat. Paria); nadto eksploatacja naturalnego asfaltu (słynne Jez. Asfaltowe w kraterze błotnistego wulkanu w pobliżu msc. Brea), wydobycie boksytów; przem. rafineryjny, petrochemiczny, chem., cementowy, włókienniczy, papierniczy, tytoniowy, spoż. (gł. cukierniczy i spirytusowy); hutnictwo żelaza, montownie samochodów osobowych i sprzętu gosp. domowego; rolnictwo marginalnego znaczenia (dostarcza 2% produktu krajowego brutto); uprawa trzciny cukrowej, kakaowca, ryżu, kawy, bananów, warzyw, tytoniu; hodowla bydła, kóz, owiec, trzody chlewnej; rybołówstwo (krewetki); rosnąca rola turystyki (na w. Tobago) ukierunkowanej na obsługę bogatych przybyszów (budowa luksusowych hoteli, pensjonatów, kąpielisk), ok. 200 tys. odwiedzających rocznie; brak linii kolejowej, gęsta sieć dróg kołowych, międzynar. port lotn. Piarco (20 km od Port of Spain).
HISTORIA. W okresie prekolumbijskim w. Trynidad zamieszkiwali Arawakowie, Tobago - Karaibowie; 1498 podczas trzeciej wyprawy dotarł tu K. Kolumb; 1532 Trynidad zajęli Hiszpanie (Tobago nie było przez nich kolonizowane), którzy zał. plantacje tytoniu i kakao, obsługiwane przez miejscową ludność, a po jej wymarciu - przez niewolników murzyńskich sprowadzanych z Afryki; XVII/XVIII w. baza wypadowa flibustierów, przedmiot sporów hol.-franc.; 1781 T.iT. zajęła Francja, 1797 W. Brytania, która wprowadziła uprawę plantacyjną trzciny cukrowej: 1833 zniesienie niewolnictwa, robotników rolnych sprowadzano odtąd z Indii; 1888 utworzenie z obu wysp wspólnej kolonii bryt., 1925 wprowadzenie ograniczonego samorządu; podczas II woj. świat. amer. baza wojskowa na Trynidadzie; 1946 poszerzenie autonomii, rosnące wpływy USA; od 1958 w składzie Federacji Indii Zach., od 1962 niepodległość, przystąpienie do ONZ; do 1976 monarchia, z królową bryt. w roli głowy państwa, następnie republika; 1987 przyznanie Tobago autonomii wewn. (własny parlament); pomyślny rozwój gospodarczy hamowany rosnącymi napięciami na tle etnicznym między potomkami niewolników przywiezionych przed wiekami z Afryki (dominującymi ilościowo na Tobago), a potomkami robotników przymusowych z Indii (przeważają na Trynidadzie); od uzyskania niepodległości rządy spoczywały w rękach Murzynów; 1995 zwycięstwo odniósł Hindus Basdeo Panday (nastąpił rozwój gospodarczy, napłynęły inwestycje zagr. wartości 5 mld dol., ale wzrosła też korupcja); ponieważ liczba przedstawicieli obu nacji jest zbliżona, wybory z reguły bliskie są remisu, a ich rezultat kwestionowany przez stronę przegraną; 2001 (przy równej liczbie głosów) premierem został reprezentant Tobago Patrick Manning (wskazany przez prezydenta); prezydentem od 2003 Maxwell Richards (lat 71), Mulat, z wykształcenia chemik, b. rektor Uniw. Indii Zachodnich.
TOBAGO, SAN FERNANDO, ZUBER, PORT-OF-SPAIN, SAN FERNANDO, MITTAL, KOLUMB, ANTYLE, TOBAGO- Tobago, Trynidad iTobago.
- TOBAGO, wyspa na , u płn. wybrzeży...
- SAN FERNANDO, (Trynidad i Tobago)