Krzysztof, wł. Cristoforo Colombo, hiszp. Cristóbal Colón (1451-1506)
genueński żeglarz w służbie hiszpańskiej, odkrywca Ameryki; początkowo tkacz, potem agent handlowy; 1477 osiedlił się w Portugalii; w przekonaniu, iż drogę morską do Indii można skrócić (w czym utwierdziły go mapy P. Toscanellego oraz dzieła Marco Polo i papieża Piusa II), przedstawił 1484 projekt wyprawy dworowi portugalskiemu; po odrzuceniu 1485 zwrócił się do dworu hiszpańskiego; jego żądania związane z wyekwipowaniem wyprawy, a także nadaniem mu m.in. szlachectwa, dziedzicznej godności admirała i wicekróla odkrytych ziem, przedłużyły negocjacje; start wyprawy złożonej z 3 statków ("Santa Maria", "Pinta" i "Nia") z załogą liczącą ok. 100 ludzi nastąpił 3 VIII 1492; wyprawa najpierw odkryła M. Sargassowe, 12 X 1492 dotarła do wyspy Guanahani (nazwanej przez K. San Salvador) w archipelagu Bahamów, następnie do Kuby i Haiti, po czym powróciła do Hiszpanii (15 III 1493); druga wyprawa podjęta w pół roku później, złożona z 17 statków liczących ok. 1500 osób załogi, potrwała blisko 3 lata i odkryła Małe i Wielkie Antyle, m.in. wyspy: Dominikę, Marie Galante, Gwadelupę, Antiguę, Puerto Rico, Jamajkę; dopiero trzecia wyprawa (30 V 1498 - 25 VI 1500) złożona z 6 statków dotarła 1 VIII 1498 do stałego lądu Ameryki Płd. (opodal delty Orinoko), wcześniej odkrywając w. Trynidad; K. był zresztą przekonany (do końca życia), iż dotarł do wybrzeży Azji Wsch.; oskarżony o nieudolność w zarządzaniu odkrytymi ziemiami został 1500 aresztowany przez komisarza królewskiego F. de Bobadilla i w kajdanach odesłany do Hiszpanii, gdzie go uwolniono, przywrócono godności i pozwolono zorganizować IV wyprawę (11 V 1502 - 7 XI 1504), oddając do dyspozycji 4 statki; wyprawa dotarła do płw. Jukatan i odkryła Przesmyk Panamski; K. zmarł w dwa lata po jej zakończeniu, zapomniany, odsunięty od dworu w wyniku intryg; jego listy, dzienniki podróży itp. zebrano w Raccolta di documenti e studi pubblicati dalla Reale Commissione Colombiana, 15-tomowym dziele wydanym 1892-94.
INDIANIE, JAJKO KOLUMBA, TRYNIDAD I TOBAGO, IBEROAMERYKAŃSKA LITERATURA, COLÓN, GRENADA, WENEZUELA, INDIE ZACHODNIE, MONTSERRAT, KAKAOWIEC
- Kolumb, odkrycia Krzysztofa Kolumba,...
- kolumb, od nazwiska podróżnika...
- Kolumbowie. Rocznik 20, (1957)