wzniesienie na płd. krańcu Wyż. Wieluńskiej, w granicach Częstochowy; na J.G. znajduje się klasztor paulinów, zał. 1382 przez księcia Władysława Opolczyka; obecnie sanktuarium narodowe; jedno z najliczniej odwiedzanych miejsc w świecie (ok. 4 mln pielgrzymów rocznie); 1655 głośna obrona klasztoru podczas najazdu szwedzkiego; zachowany kościół gotycki z XV w., rozbudowany XVII - XVIII w., ze słynnym cudownym obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej; nadto zespół klasztorny z XVII/XVIII w., twierdza z XIV w., skarbiec.
PAULINI, CZĘSTOCHOWA, NEOBAROK, MATKA BOSKA CZĘSTOCHOWSKA, MARIA, KORDECKI