płatna lub niepłatna przerwa w wykonywaniu pracy służąca do wypoczynku (u. wypoczynkowy), załatwiania spraw osobistych (u. okolicznościowy), po urodzeniu dziecka (u. macierzyński), do opieki nad dzieckiem (u. wychowawczy), podnoszenia kwalifikacji (u. szkoleniowy). U. wypoczynkowy - ustawowo zagwarantowane zwolnienie pracownika od obowiązku świadczenia pracy, przeznaczone na regenerację sił; prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego u. wypoczynkowego przysługuje każdemu pracownikowi (pierwszy u. z upływem 6 miesięcy pracy, w wymiarze połowy u. przysługującego po przepracowaniu roku); wymiar u. uzależniony jest od stażu pracy, obejmuje także okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu i sposób rozwiązania stosunku pracy, a także lata ukończonej nauki w szkołach ponadpodstawowych. U. bezpŁatny - czas, w którym ulegają zawieszeniu wzajemne prawa i obowiązki między pracownikiem a pracodawcą, chociaż sam stosunek pracy trwa nadal; pracodawca może na wniosek pracownika udzielić mu u. bezpłatnego, którego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze; pracodawca może udzielić pracownikowi u. bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy. U. wychowawczy - bezpłatne zwolnienie udzielane matce lub ojcu dziecka w wymiarze do 3 lat dla sprawowania opieki nad dzieckiem nie przekraczającym 4 lat życia. U. szkoleniowy - świadczenie pracodawcy na rzecz pracowników uzupełniających wykształcenie lub podnoszących kwalifikacje zawodowe. U. macierzyński – płatny urlop dla pracujących matek po urodzeniu dziecka; dł. urlopów macierzyńskich wynosi przykładowo (2002) we Francji - 16 tyg. (26 tyg., gdy jest to trzecie dziecko, 34 - gdy urodzą się bliźniaki); w Niemczech - 6 tyg. przed porodem, 8 po; w W. Brytanii - 18 tyg.; we Włoszech 1-2 miesiące przed porodem, 3-4 miesiące po; w Polsce - 16 tyg. przy pierwszym porodzie, 18 - przy każdym następnym, 26 - w wypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.
URLOP
Pojęcia i teorie ekonomiczne