Geheime Staatspolizei
tajna policja polityczna III Rzeszy; jej zadaniem było zwalczanie przeciwników hitler. państwa wszystkimi dostępnymi sposobami - łącznie z prowokacją, terrorem, torturami, presją fizyczną i psychiczną; pomijano przy tym najczęściej wszelkie metody prawne (sądy, dochodzenia itd.). W czasie II woj. świat. G. było jednym z gł. realizatorów polityki III Rzeszy wobec ludności podbitych państw. Utworzone 1933 jako Urząd Tajnej Policji Państwowej (Geheimes Staatspolizeiamt) z inicjatywy H. Göringa, który 1934 ustąpił zwierzchnictwa nad G.H. Himmlerowi. Wcześniej Himmler, jako odpowiedzialny za policję w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, połączył policję polityczną (gestapo) z policją kryminalną (Kripo) w jednolitą Policję Bezpieczeństwa (Sicherheitsdienst, SD). 1939 Himmler utworzył sieć tzw. urzędów głównych kierownictwa SS - m.in. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (Reichssicherheitshauptamt, RSHA), w którego skład weszło Sipo oraz (jako departament IV) G.; jego szefem mianowano H. Müllera. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze uznał 1946 G. za organizację zbrodniczą, winną ludobójstwa i przestępstw wojennych.