Tyberiusz Sempronius Gracchus (162-133 p.n.e.)
rzymski trybun ludowy, potomek plebejskiej gałęzi b. starego rodu rzym. Semproniuszów, syn Tiberiusa G., wodza i polityka, dwukrotnego konsula, i Kornelii, córki Scypiona Afrykańskiego, starszy brat Gajusza, jak i on starannie wykształcony; od Greków przejął demokratyczne koncepcje i formy walki polit.; wniósł projekt ustawy, zmierzającej do odrodzenia warstwy drobnych rolników, stanowiących trzon armii rzym. (rekrutującej się z obywateli posiadających pewne minimum ziemi); 133 przeprowadził jej uchwalenie; ograniczała ona możliwości posiadania gruntów państwowych (ager publicus) do 1000 iugera (ok. 250 ha) przez jednego obywatela i po 250 iugera dla dwóch synów; zwolnione w ten sposób obszary (odebrane latyfundystom) miały być oddane bezrolnym obywatelom w wieczyste użytkowanie, bez prawa sprzedaży; uzupełnieniem ustawy było przeznaczenie (zapisanego Rzymowi) skarbu Attalosa, króla Pergamonu, na zagospodarowanie nowych osadników. Chcąc czuwać nad reformą, ubiegał się o trybunat na rok następny (co było zgodne z prawem, lecz sprzeczne z dotychczasową praktyką); w trakcie wyborów doszło do starcia z przeciwnikami (optymatami), w których wraz z T.G. zginęło ok. 300 jego stronników.
- GRAKCHUS, Gajusz, Caius Sempronius...
- reformy Grakchów, w staroż. Rzymie reformy...