właśc. José Joaquin da Silva Xavier (1748-92)
bohater nar. Brazylii, pułkownik, rewolucjonista; postulował zniesienie niewolnictwa i rozwój oświaty wśród uboższych warstw społecznych; 1789 współorganizator spisku republikańskiego w stanie Minas Gerais zmierzającego do uwolnienia Brazylii spod panowania portugalskiego; zdradzony, aresztowany; 1792 stracony.