(1560-1621)
hetman polny litewski od 1600, hetman wielki litewski od 1605, wojewoda wileński od 1616; wódz armii polskiej w wojnie ze Szwecją o Inflanty, zwycięzca w bitwach pod Kockenhausen (1601), Białym Kamieniem (1604) i Kircholmem (1605); zajął Parnawę i Diament (1609), pokonał flotę szwedzką pod Salis (1609); w czasie rokoszu Zebrzydowskiego stronnik króla, zwyciężył rokoszan w bitwie pod Guzowem (1607); mimo niechętnego stosunku do wojny z Moskwą 1617-18 dowodził wojskami królewicza Władysława; 1621 nacz. wódz wojsk pol. w wyprawie chocimskiej przeciw Turkom, w czasie której zmarł; być może najwybitniejszy strateg i wódz dawnej Polski; bohater licznych utworów literackich (M. Sarbiewski, W. Potocki), przedstawiających go jako nieustraszonego herosa równego bohaterom antycznym.
ZEBRZYDOWSKIEGO ROKOSZ, OROŃSKO, CHOCIM, KIRCHOLM, GUZÓW
- Chodkiewicz Jan Karol, (1560-1621)
- OLESZKIEWICZ, Józef (1777-1830)
- Naruszewicz Adam, (1733-96)