twierdza zbudowana 1832-34 na rozkaz cara Mikołaja I (w następnych latach rozbudowana), pierwotnie zw. Cytadelą Aleksandrowską; oprócz funkcji wojskowych więzienie dla uczestników powstań narodowych i działaczy ruchu robotniczego (X Pawilon), miejsce straceń polskich patriotów i rewolucjonistów (zginęli tu m.in. członkowie Tajnego Rządu Narodowego z 1863 z R.Trauguttem na czele, działacze partii oraz rewolucji 1905-07, więziony był m.in. J.Piłsudski); od 1963 w X Pawilonie muzeum.
DANIŁOWSKI Władysław, JENTYSÓWNA, JANKOWSKI, JURGENS, JEZIORAŃSKI, SIEROSZEWSKI, DZIESIĄTY PAWILON, KASPRZAK, OKRZEJA, PŁASKOWICKA
- Cytadela warszawska, twierdza ros. wybudowana...
- KUNICKI, Stanisław (1861-86)
- BARON Henryk, ps. Smukły (1887-1907)...