dział nauk historycznych, zajmujący się badaniem, opisem i systematyzowaniem monet oraz innych znaków pieniężnych, a także rozpoznawaniem przyczyn i warunków ich pojawienia się i użytkowania. N. jest nauką pomocniczą historii; wiąże się z historią pieniądza, zwł. w czasach starożytnych i średniowiecznych; uznaje monetę za źródło wiedzy historycznej, gdyż np. umożliwia identyfikację i datowanie zabytków archeologicznych, a także ułatwia opis i interpretację zjawisk kulturalnych, naukowych, obyczajów. Początki n. sięgają XIV w., rozwinęła się jednak dopiero w renesansie, początkowo jako kolekcjonowanie monet antycznych i wczesnośredniowiecznych; w XVIII w. stała się przedmiotem wykładanym na uniw.; swoje metody udoskonaliła w XIX w., wiążąc się wyraźniej z historią polityczną i ekonomiczną. W Polsce najwybitniejszymi numizmatykami byli m.in. T. Czacki, J. Lelewel, E. Czapski, K. Stronczyński, M. Gumowski, Z. Zakrzewski; częściowo ich pokaźne zbiory monet i medali znajdują się obecnie w muzeach w-wskich i krakowskich; 1884 powstały "Zapiski Numizmatyczne" - pierwsze fachowe pismo numizmatyczne (1889-1949 jako "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne"); od 1957 wydawane są "Wiadomości Numizmatyczne" - pismo Pol. Tow. Archeologicznego i Numizmatycznego.
- hobbysta, m odm. jak ż , imponująca...
- BARTHÉLEMY Jean Jacques, (1716-1795)
- KIERSNOWSKI, Ryszard (ur. 1926)