(rel.)
przyjęło się uważać za K. zorganizowaną i zinstytucjonalizowaną organizację religii w odróżnieniu od sekty charakteryzującej się osobistymi, bezpośrednimi więziami między członkami. W tym sensie różne wyznania (zwł. chrześcijańskie) określają siebie jako K. Początkowo K. (gr. eklezja) oznaczał poszczególne gminy chrześcijan, na oznaczenie wszystkich gmin termin ten zaczęto stosować w II-III w. Zgodnie z doktryną katolicką K. powstał z woli Jezusa i został przez niego założony. Jest "mistycznym ciałem Jezusa Chrystusa", trwałą obecnością skutecznego Słowa Bożego w świecie i stanowi nieodzowny warunek zbawienia. Zewnętrznie K. jest społecznością o określonej strukturze (K. "widzialnym") i hierarchii (papież - biskupi - kler - wierni). Rola K. w zbawieniu dusz związana jest z udzielaniem przezeń sakramentów (np. chrztu), a on sam jest "sakramentalną" jednością znaku i rzeczywistości. Stwierdzenie św. Cypriana "Extra Ecclesiam nulla salus" (poza K. nie ma zbawienia) współczesna teologia interpretuje zgodnie z powszechną wolą zbawczą Boga, nie zaprzeczając możliwości zbawienia wszystkich. Sformułowania dotyczące K. zawarte w encyklice Piusa XII Mystici Corporis Christi (1943) zostały uzupełnione przez Konstytucję Lumen Gentium II Soboru Watykańskiego, która wskazała na K. jako miejsce, w którym dzieło Odkupienia Chrystusa staje się skuteczne, jest on "w Chrystusie niejako sakramentem, czyli znakiem i narzędziem wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem i jedności całego rodzaju ludzkiego". Rozpatrywany dziś gł. w kontekście ekonomii zbawienia K. przestał przedstawiać się jako jedyny depozytariusz tajemnicy, lecz jako ześrodkowany na tajemnicy. Podkreśla się, że K., choć jest dziełem Bożym, nie osiągnął jeszcze stadium doskonałości. II Sobór Watykański odchodząc od przeciwstawiania hierarchii i wiernych rozumie przez K. Lud Boży jako jedność wspólnoty w wierze wszystkich tych, którzy przez chrzest są wcieleni w Chrystusa, akcentując godność i powołanie wszystkich złączonych w K. Wskazuje możliwość udziału w czynnościach liturgicznych wszystkich wiernych: "Czynności liturgiczne nie są czynnościami prywatnymi, lecz kultem Kościoła będącego sakramentem jedności, a K. to lud święty zjednoczony i zorganizowany pod zwierzchnictwem biskupów". "Biskup czy ksiądz nie mają nadanej władzy, która stawiałaby ich ponad wspólnotą, lecz pozostają w służbie Ludu Bożego". Gwarantem jedności K. jako Ludu Bożego jest papież; "biskup rzymski, jako następca Piotra, jest trwałym i widzialnym źródłem i fundamentem jedności, zarówno biskupów, jak i rzeszy wiernych". Broniąc nieomylności papieża (in docendo - w sprawach wykładni wiary) II Sobór podkreślił rolę kolegialności w K. Teologiczną nauką o K. jest eklezjologia.