(gr. theos = Bóg, logos = słowo, nauka) metodyczna próba zrozumienia i wyjaśnienia prawdy objawionej w religii; t. jest zawsze związana z określoną religią (np. t. chrześc., t. islamska itd.) i występuje w każdej religii jako wynik teoretycznej refleksji nad nią jej wyznawców albo jej - mniej lub bardziej wyraźny - składnik, doktryna religijna; w tradycji chrześc. termin t. upowszechnił się na Wschodzie ok. IV w., na Zachodzie przyjął się dopiero w średniowieczu (Abelard); t. - jako teoria treści, założeń i konsekwencji objawienia danej religii, systematyczny wykład dogmatyki, etyki, funkcji kultu i odpowiedzialnej za niego instytucji (Kościoła) - posługuje się naturalnymi władzami poznawczymi człowieka, dlatego można traktować ją jako naukę. W obrębie teologii wyodrębnia się rozmaite działy i dyscypliny; współcześnie w t. chrześc. najczęściej wyróżnia się następujące dyscypliny podstawowe: systematyczne - t. fundamentalna, dogmatyczna, moralna, społeczna, prawo kościelne, epistemologia i metodologia teologiczna, t. ekumeniczna; historyczne - egzegeza biblijna, historia Kościoła, patrologia, historia dogmatów, t. biblijna, historia chrześcijaństwa, historia t.; praktyczne - t. pastoralna, liturgika, katechetyka, homiletyka, misjologia, t. laikatu; pomocnicze - inne nauki humanistyczne, jak religioznawstwo, psychologia, filozofia czy antropologia; w XX w. pojawiły się teologie o zawężonych zakresach, np. t. pracy, t. narodu, t. kosmosu czy t. środowiska - określa się je ogólnie jako t. pochodne. Dzieje t. chrześcijańskiej dzieli się najczęściej na 3 etapy: okres patrystyczny (od końca I w. do VIII w.), okres scholastyczny (od t. monastycznej, powstałej w VIII w. w łonie benedyktyńskich szkół klasztornych, do XVII w. i syntezy F. Suareza); okres nowożytny i współczesny, w którym wyróżnia się 3 etapy: dekadencji myśli teologicznej w XVIII w., odnowy t. w XIX w. i pełnię odnowy związaną z Soborem Watykańskim II.
- teologia, studiować teologię,...
- TEOLOGIA LIBERALNA, nurt i postawa w obrębie...
- TEOLOGIA BIBLIJNA, Starego " target="_self"...