określenie dojrzałej i późnej fazy hiszp. baroku; zapoczątkowany przez architektów i rzeźbiarzy z rodziny Churriguera, zwł. José Benito, kontynuowany też przez innych artystów XVIII w. w Hiszpanii i Ameryce Płd. (P. de Ribera, N. Tomé); stanowi zespolenie zdobniczych elementów późnego gotyku hiszp. i plateresko z ornamentyką baroku rzymskiego i flamandzkiego; odznacza się przeładowaniem arch. detali i ozdób: spiralne kolumny, pilastry w kształcie herm, powyginane i łamane gzymsy, lambrekiny, festony, medaliony, rzeźby figuralne; płaszczyzny budynku pokrywa przerośnięta, splątana i ruchliwa ornamentyka, liczne motywy roślinne. Ch. występował przede wszystkim w fasadach kościołów i pałaców; przeniesiony został do architektury płd.-amerykańskich posiadłości hiszp., gdzie wymogi bogatego zdobnictwa znalazły doskonałych realizatorów wśród rzemieślników indiańskich, wprawionych w obróbce kamienia powulkanicznego (katedry w mieście Meksyk, Taxco, Cuzco i in.).
- VILLANUEVA, Juan de (1739-1811)