Konrad (1929-75)
reżyser i scenograf, uznawany - obok L. Schillera - za najwybitniejszego artystę pol. teatru zawodowego w XX w.; zginął w katastrofie lotniczej pod Damaszkiem; 1953 debiut jako scenograf (Trzydzieści srebrników H. Fasta w Olsztynie), 1955 jako reżyser (Żeglarz J. Szaniawskiego w Kaliszu); 1955-56 na stażu w Berliner Ensamble; 1957-62 reżyser Teatru Dramatycznego w Warszawie (współpraca z STS, Teatrem Ateneum i Współczesnym oraz Teatrem Wybrzeże w Gdańsku); następnie do śmierci gł. w Krakowie w Teatrze Starym; równocześnie spektakle w teatrach zagranicznych; łącznie 62 pozycje w pol i zagr. teatrach dramatycznych i operowych. Łączył idee teatru epickiego z elementami parodii i groteski, posiadał niezwykłe wyczucie w łączeniu naturalizmu i wyraźnie podkreślanej teatralności; repertuar romantyczny i neoromantyczny był dla S. okazją do ukazania problematyki moralnej wywiedzionej z sytuacji społ.-hist. (Fantazy J. Słowackiego, Sędziowie i Klątwa S. Wyspiańskiego oraz refleksji nad działaniami jednostki, uwikłanej w politykę i historię (Nie-Boska komedia Z. Krasińskiego, Dziady A. Mickiewicza, Wyzwolenie S. Wyspiańskiego); rozbudowane plastycznie inscenizacje S., o bogatej symbolice, określano jako "neobarok", w którym wyrafinowane stylizacje mieszały się z programowym antyestetyzmem; z drugiej strony o fenomenie artystycznym S. decydowały: głęboka analiza tekstu i znakomita praca z aktorem. Oprócz scenografii do większości własnych przedstawień przygotowywał też projekty dla innych reż. (gł. dla teatrów operowych); zrealizował w Polsce i za granicą kilkanaście programów TV (m.in. Przygoda pan Trapsa wg Kraksy Dürrenmatta; Sędziowie Wyspiańskiego); wykładowca krakowskiej PWST; laureat m.in. Nagrody Państwowej I stopnia (1974), Nagrody SPATiF im. L. Schillera (1960) i wielu zagranicznych, przyznawanych także za konkretne realizacje; spektakle zagr. to m.in.: Śmierć Tarełkina A. Suchowo-Kobylina (1964 - w Schaubühne am Halleschen Ufer w Berlinie Zach., prapremiera światowa Marata/Sade'a P. Weissa i Pluskwy Majakowskiego (1964, w Schiller Theater w Berlinie Zach. nagroda krytyki niem. za najlepszy spektakl roku); Wieczór Trzech Króli Szekspira (1963, Lubeka), Bachantki H.-W. Hinzego (1968, mediolańska La Scala), Diabły z Loudun K. Pendereckiego (1969, Hamburg i Santa Fe w USA), Edward II Ch. Marlowe'a (1972, Wiedeń); wybór z tekstów i wywiadów S.: Wierność wobec zmienności (1988).
STARY TEATR IM. HELENY MODRZEJEWSKIEJ, POLSKA. TEATR. PO WOJNIE, ZACHWATOWICZ, ADAMIK, STUDENCKI TEATR SATYRYKÓW, STUHR
- SWINARSKI, Artur Marya (1900-65)...
- Swinarski Konrad, (1922-75)
- BUNT, ugrupowanie artyst. działające...