zakaz tworzenia jakichkolwiek odwzorowań Boga i ludzi uniemożliwiał powstawanie widowisk w obrębie judaizmu, jednak karnawałowy nastrój święta Purim (luty/marzec), w trakcie którego odbywają się czytania z Księgi Estery (nie ma w niej bezpośredniej wzmianki o Bogu, stąd Purim ma najbardziej świecki charakter ze wszystkich świąt żyd.), doprowadził do inscenizacji wydarzeń z tej księgi biblijnej, przekształcających się (późne średniowiecze) w gry Purimowe, a następnie w przedstawienie zwane Purim Spiel; na terenach Polski takie spektakle pojawiły się w XVII/XVIII w., a na pocz. XIX w. były już wykonywane przez zawodowych aktorów (m.in. słynni Di Broder Zinger - "śpiewacy z Brodów"); za początek współcz. t.ż. przyjmuje się dwie daty: 1862 - wystawienie komedii Serkełe Salomona Ettingera w seminarium rabinackim w Żytomierzu i 1875 - premierę Babci i wnuczka A. Goldfadena w Jassach (Rumunia), w wykonaniu zawodowej trupy aktorskiej pod kierunkiem autora; stopniowo coraz liczniejsze grupy wędrowne (występujące w różnych krajach - przedstawienia grano w jidysz) poszerzały repertuar - obok sztuk hist. i o tematyce biblijnej - dramaty obyczajowe, operetki, fabularyzowane obrzędy; w okresie międzywojennym zaczęły funkcjonować stałe t.ż.; najsilniejsze ośrodki: Londyn, Paryż, Berlin, Wiedeń, w latach 20. Moskwa, ale do 1939 największym i najważniejszym terenem rozwoju t.ż. w Europie środk.-wsch. pozostawała Polska, tu występowały lub stąd się wywodziły najambitniejsze i najsławniejsze zespoły (m.in. rodziny Kamińskich), często działające dłuższymi okresami w jednym miejscu (w wynajmowanych budynkach); znaczące t.ż. funkcjonowały w Łodzi, Lublinie, Krakowie, Wilnie, Lwowie, Warszawie (kilka, okresowo kilkanaście teatrów); przedstawienia grano nawet w getcie w-wskim (do 1942); po wojnie z połączenia (1955) zespołów: łódzkiego i wrocławskiego utworzono Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej w Warszawie. Do najbardziej zasłużonych artystów t.ż. należeli m.in.: A.I. Kamiński, E.R. Kamińska, I. Kamińska, Z. Turkow, B. Tomaszewski, A. Granach, M. Schwarz, S. Michoels, M. Picon, M. Weichert, A. Morewski, M. Arnsztejn, J. Rotbaum.
- TEATR ŻYDOWSKI im. Ester Rachel Kamińskiej w Warszawie, utworzony 1950 po upaństwowieniu...
- ŻYDOWSKA MUZYKA, początki sięgają 3000...
- reżyserować, (ja) reżyseruję widowisko...